Niniejszy wpis stanowi kontynuację tematyki związanej ze zmianami przewidzianymi w projekcie ustawy Ministra Sprawiedliwości o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw. Zostaną w nim poruszone kwestie dotyczące wpływu nowych regulacji na zakres obowiązków członków organów i osób uprawnionych do reprezentacji przedsiębiorców (rozumianych jako podmioty podlegające obowiązkowemu wpisowi do rejestru przedsiębiorców KRS) oraz wspólników/akcjonariuszy tych podmiotów, a także kompetencji kuratorów powoływanych na podstawie art. 42 KC oraz art. 26 ustawy o KRS. Poprzedni wpis dostępny jest tutaj.
Doprecyzowanie kompetencji i przesłanek ustanawiania kuratora
Dotychczas, z uwagi na mało precyzyjne brzmienie art. 28 ustawy o KRS (stanowiącego, że kurator powołany na podstawie art. 26 ww. ustawy jest obowiązany do niezwłocznego przeprowadzenia czynności wymaganych do wyboru lub powołania władz osoby prawnej), art. 42 KC i art. 26 ustawy o KRS stanowiły niezależne podstawy powołania kuratora w tym samym celu. Wyraźne rozróżnienie obu instytucji znalazło jednak wyraz w omawianym projekcie. Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 42 KC kurator będzie powoływany w sytuacji, gdy podmiot nie będzie zdolny do prowadzenia swoich spraw, z uwagi na brak organu powołanego do reprezentacji lub brak w jego składzie. Kurator z art. 26 ustawy o KRS będzie natomiast powoływany w wypadku, gdy pomimo stosowania grzywien w toku postępowania przymuszającego podmiot (zarząd) nie wykonuje ciążących na nim obowiązków rejestrowych. Wskazane rozgraniczenie nie powinno budzić wątpliwości bowiem w przypadku braku zarządu nie zaistnieje przesłanka bezskutecznego stosowania grzywien (nie będzie podmiotu wobec, którego miałyby zostać skierowane wezwania) więc nie zaistnieją również podstawy do powołania kuratora na podstawie przepisów ustawy o KRS.W takim przypadku celowym będzie powołanie kuratora z art. 42 KC.
Ponadto proponowane przepisy wskazują, że kurator z art. 42 KC będzie mógł zostać powołany nie tylko w sytuacji, gdy podmiot nie będzie miał organu uprawnionego do reprezentacji, ale także, gdy jego skład nie pozwala na podejmowanie przez niego właściwych czynności (tzw. zarząd kadłubowy”), a w zakres jego kompetencji będzie wchodziło także reprezentowanie podmiotu (przyjęcie szerokiego rozumienia kompetencji kuratora). Dotychczas kwestie te budziły w praktyce wątpliwości.
Na mocy proponowanych zmian kurator rejestrowy zostanie natomiast wyposażony w uprawnienie do złożenia do sądu rejestrowego właściwego wniosku lub dokumentów, a podmiot, dla którego został on ustanowiony, będzie zobligowany do wydania niezbędnych dokumentów kuratorowi. W sytuacji, gdy wskutek naruszania obowiązków przez podmiot nie będzie możliwe wykonanie ww. uprawnień kuratora albo gdy nie dojdzie do wyboru lub powołania nowych władz podmiotu w terminie sześciu miesięcy od dnia ustanowienia kuratora albo nowe władze nie będą wykonywały obowiązków rejestrowych, kurator rejestrowy będzie mógł wystąpić do sądu o rozwiązanie podmiotu i ustanowienie likwidatora.
Ponadto projekt zakłada zmianę brzmienia art. 69 KPC, który będzie przewidywał, że w sytuacji gdy po wszczęciu postępowania okaże się, że w podmiocie zachodzą braki uniemożliwiające jego reprezentację, sąd będzie uprawniony do ustanowienia kuratora z urzędu. By nie doszło do sytuacji, w której dla podmiotu powołano zarówno kuratora na podstawie art. 42 KC oraz art. 69 KPC, sąd przed jego ustanowieniem będzie sprawdzał w KRS, czy taki kurator został już powołany.
Co zmiany oznaczają dla członków zarządu i innych osób uprawnionych do reprezentacji przedsiębiorcy?
Zmiany dot. kuratora rejestrowego będą miały bezpośredni wpływ na zakres obowiązków członków zarządu. Przede wszystkim kurator zastąpi zarząd w zakresie złożenia właściwego wniosku lub dokumentów do sądu rejestrowego, a gdy to nie będzie możliwe, przeprowadzi czynności zmierzające do odwołania dotychczasowego i wyboru lub powołania nowego składu organu uprawnionego do reprezentacji.
Ponadto – o czym bliżej była mowa w poprzednim wpisie – osoby uprawnione do reprezentowania podmiotu, likwidatorzy i prokurenci będą zobowiązani do przekazywania do rejestru oraz uaktualniania informacji o adresie do doręczeń, przy czym samo złożenie do sądu rejestrowego oświadczenia o zmianie adresu nie będzie wymagało uiszczenia opłaty.
Co zmiany oznaczają dla członków rad nadzorczych i wspólników/akcjonariuszy?
Proponowane zmiany zakładają – w przypadku gdy podmiot nie wykonuje ciążących na nim obowiązków rejestrowych – możliwość wezwania obowiązanych do powołania lub wyboru zarządu do wykazania, że organ został powołany lub wybrany albo że braki w jego składzie zostały usunięte. Wskazane wezwania będą dokonywane pod rygorem nałożenia grzywny, która będzie mogła być ponawiana. W razie wykonania obowiązków przez obowiązanych, niezapłacone grzywny będą jednak podlegać umorzeniu. Wprowadzenie wskazanego rozwiązania będzie prowadziło do poszerzenia kręgu podmiotów postępowań przymuszających. Dotychczas sąd nie dysponował narzędziami umożliwiającymi wyegzekwowanie wykonania obowiązków od osób uprawnionych do wyboru lub powołania zarządu.
Nowe regulacje wprowadzają także obowiązek składania oświadczeń o adresie do doręczeń i jego aktualizacji przez osoby, które z mocy KSH lub umowy/statutu spółki zobowiązane są do wyboru zarządu spółki z o.o. i spółki akcyjnej.
Podsumowanie
Podsumowując rozważania dot. planowanych zmian w ustawie o KRS należy zauważyć – na co wskazuje już sam tytuł wpisu – że ich wprowadzenie nie tylko uprości i przyspieszy wymianę informacji między przedsiębiorcami a sądem rejestrowym, ale jednocześnie wyposaży sąd rejestrowy w narzędzia, które zwiększą kontrolę nad przedsiębiorcami i prawidłowością oraz aktualnością wpisów dokonywanych w rejestrze.
Uwzględniając etap legislacyjny na jakim obecnie znajduje się omawiany projekt, można spodziewać się, że wiele się w nim jeszcze zmieni. Z uwagi jednak na obszerność oraz skalę proponowanych zmian, zachęcam do śledzenia tego procesu.
