Rynek mocy wprowadzony na podstawie ustawy o Rynku Mocy z dnia 8.12.2017 r. (Dz.U. 2018 poz. 9; dalej jako „Ustawa”), która weszła w życie w dniu 18.01.2018 r., to mechanizm w którym wytwórcy mocy otrzymają wynagrodzenie nie tylko za wyprodukowaną energię elektryczną, ale również za pozostawanie w gotowości do dostarczenia jej do systemu elektroenergetycznego w okresach zagrożenia.
Wprowadzenie rynku mocy jest odpowiedzią na rosnące zagrożenie wystąpienia sytuacji niedoboru energii elektrycznej, tzw. „blackoutu”, stały bowiem wzrost udziału energii produkowanej z odnawialnych źródeł (w przypadku energii pochodzącej z tych źródeł brak jest bowiem pewności co do stałego dopływy mocy na którą jest zapotrzebowanie) oraz niski poziom inwestycji w budowę nowych i modernizację istniejących konwencjonalnych bloków energii zwiększa niestabilność systemu elektroenergetycznego oraz ryzyko wystąpienia zaburzeń w dostawach energii. Zgodnie z Ustawą, głównym celem wprowadzenia mechanizmu rynku mocy jest zapewnienie średnioterminowego i długoterminowego bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do odbiorców końcowych, w sposób efektywny kosztowo, niedyskryminacyjny i zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju. Według zaś URE: Wprowadzenie rynku mocy oznacza zmianę architektury rynku energii z rynku jednotowarowego na rynek dwutowarowy, gdzie transakcjom sprzedaży będzie podlegać nie tylko wytworzona energia elektryczna, ale również moc dyspozycyjna netto, czyli gotowość do dostarczania energii do sieci[1].
Podmioty oferujące obowiązek mocowy, czyli zobowiązanie do pozostawania w okresie dostaw w gotowości do dostarczenia określonej ilości energii do systemu, będą wyłaniane w specjalnych aukcjach przeprowadzanych przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. Będą to aukcje typu holenderskiego, czyli składające się z wielu rund z ceną malejącą. Ma to zapewnić wybór najtańszych ofert przy zachowaniu neutralności technologicznej. Pierwsze trzy aukcje, które wyłonią dostawców wspomnianego wyżej obowiązku na okresy dostaw w latach 2021, 2022 oraz 2023, mają się odbyć w ostatnim kwartale bieżącego roku.
Cały opisywany mechanizm z założenia jest rozwiązaniem tymczasowym, mającym nadać impuls w rozwoju dostępnych mocy wytwórczych. Potwierdza to zarówno sama Ustawa w art. 103: Rada Ministrów, nie później niż w 2024 r., (…), dokona oceny funkcjonowania rynku mocy i przedłoży Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej informację o skutkach jej obowiązywania wraz z propozycjami zmian rynku mocy albo zniesienia rynku mocy. Również w decyzji Komisji Europejskiej z dnia 7.02.2018 r. uznającej polski rynek mocy za zgodny z zasadami przyznawania pomocy publicznej, Komisja wyraźnie zaznaczyła, że zgoda na ten mechanizm obejmuje okres 10 lat liczonych od daty pierwszej aukcji.
Na dzień dzisiejszy nie mamy pewności co do ostatecznego kształtu rynku mocy. Decydujące znaczenie w tej kwestii będzie miał procedowany przez instytucje Unii Europejskiej pakiet projektowanych dyrektyw i rozporządzeń unijnych, przedstawiony przez Komisję Europejską w listopadzie 2016 roku pod nazwą Czysta energia dla wszystkich Europejczyków. Kluczowym aktem prawnym z tego zestawu jest tzw. rozporządzenie elektroenergetyczne, które rozstrzygnie o takich kwestiach jak limity emisyjności dopuszczające do udziału w mechanizmie mocowym (wstępnie określone na poziomie 550 g CO2/kWh), okres trwania wsparcia w ramach rynku mocy czy sytuacja jednostek, które zawrą umowy mocowe przed i po wejściu w życie ww. rozporządzenia.
[1] https://www.ure.gov.pl/pl/rynki-energii/energia-elektryczna/rynek-mocy
