Krajowy Rejestr Zadłużonych już w przyszłym roku

W ramach obrotu gospodarczego istotne jest, aby jego uczestnicy mieli możliwość weryfikacji informacji na temat kontrahenta dotyczących jego wypłacalności np. w zakresie prowadzonych przeciw temu podmiotowi postępowań upadłościowych czy restrukturyzacyjnych lub grożącej mu niewypłacalności. Taką możliwość wprowadzi Krajowy Rejestr Zadłużonych.

Wdrożenie obowiązku dot. postępowania upadłościowego

Na powyższy problem zwrócono uwagę na poziomie prawodawstwa europejskiego, co zostało wyrażone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z dnia 20.5.2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego[1] („Rozporządzenie”), gdzie przewidziano, że każde z Państw Członkowskich jest zobowiązane do ustanowienia i prowadzenia co najmniej jednego rejestru, w którym ogłasza się informacje o postępowaniach upadłościowych. Zgodnie natomiast z art. 92b Rozporządzenia, wspomniane rejestry powinny zacząć działać od 26 czerwca 2018 r.

W polskim porządku prawnym rolę tę miał pełnić Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości („CRRU”), który miał rozpocząć funkcjonowanie z dniem 1.2.2018 r. CRRU do chwili obecnej jednak nie powstał, a w międzyczasie Ministerstwo Sprawiedliwości, zdecydowało o wprowadzeniu w jego miejsce nowej instytucji – Krajowego Rejestru Zadłużonych („KRZ”). Zgodnie z uzasadnieniem do projektu[2] obowiązującej już ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych[3], potrzeba zmiany koncepcji dotyczącej wprowadzenia rejestru odpowiadającego wymaganiom wynikającym z Rozporządzenia wynikała z chęci rozszerzenia zakresu informacji w nim zamieszczanych. Projektodawca wskazywał, że zakres nowego rejestru znacznie wykracza poza ramy ustawy Prawo restrukturyzacyjne[4] oraz Prawo upadłościowe[5] i wymaga uregulowania w odrębnej ustawie.

Jakie informacje będą ujawniane w KRZ?

W KRZ ujawniane będą informacje o:

1) osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną – wobec których są albo były prowadzone postępowania:

• restrukturyzacyjne w rozumieniu Prawa Restrukturyzacyjnego,
• upadłościowe lub wtórne postępowania upadłościowe,
• zakończone prawomocnym orzeczeniem zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na mocy art. 373 ust. 1 Prawa upadłościowego,
• w przedmiocie uznania orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego;

2) wspólnikach osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jeżeli ogłoszono upadłość spółki, wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe wobec spółki lub oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki na podstawie art. 13 ust. 1 lub 2 Prawa upadłościowego;

3) osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną – wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego, lub sąd z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych, albo umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez naczelnika urzędu skarbowego albo dyrektora oddziału ZUS z uwagi na fakt, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne;

4)  osobach fizycznych, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, a które zalegają ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące.

Główne założenia KRZ

KRZ będzie jawny i prowadzony w systemie informatycznym powszechnie dostępnym poprzez sieć Internet. Co do zasady dane z KRZ, poza wypadkami określonymi w ustawie, nie będą mogły zostać usunięte. Zgodnie z założeniami, ujawniane w nim będą informacje o podmiotach wskazanych powyżej oraz obwieszczenia dokonywane zgodnie z przepisami Prawa restrukturyzacyjnego oraz Prawa upadłościowego, które obecnie są zamieszczane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Do danych, które będą ujawniane w rejestrze można zaliczyć m.in. informację o złożeniu przez podmiot wniosku o ogłoszenie upadłości czy wniosku restrukturyzacyjnego, informację o terminie i sposobie zgłaszania wierzytelności w postępowaniu, sygnaturę akt sprawy, informację o składzie i stanie masy upadłości jak również informację o zatwierdzeniu układu i jego treści lub odmowie zatwierdzenia układu.

Wprowadzenie rejestru ma również pozwolić na dokonanie całkowitej elektronizacji postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych poprzez prowadzenie akt tych postępowań oraz składanie wszelkich pism i wniosków w ich ramach w formie elektronicznej. Ma to pozwolić m.in. na lepsze zaspokojenie wierzycieli, ale również łatwiejszy i szybszy dostęp do akt postępowania w ramach sieci Internet. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, zostanie zbudowany jeden system teleinformatyczny, który będzie obsługiwał postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne oraz Krajowy Rejestr Zadłużonych. Działanie w systemie teleinformatycznym (np. wydanie orzeczenia lub dokonanie czynności, którą należy ujawnić) skutkować będzie automatycznym ujawnieniem określonych danych w Rejestrze. Założono również wprowadzenie zasady elektronicznych doręczeń w ramach tych procedur. Warto wskazać, że wraz z wprowadzeniem KRZ zostanie zlikwidowany Rejestr Dłużników Niewypłacalnych działający na podstawie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym[6] z uwagi na fakt, że dane w nim dotychczas ujawniane będą udostępniane w KRZ.

Zdaniem Autora…

KRZ zgodnie z założeniami powinien spełnić wymagania stawiane przez Rozporządzenie. Im szybciej jednak zacznie funkcjonować, tym lepiej, zgodnie bowiem ze statystykami ilość prowadzonych spraw tego rodzaju systematycznie się zwiększa i elektronizacja może pomóc w szybszym i bardziej efektywnym ich procedowaniu. Pozytywnie należy też ocenić fakt, że KRZ będzie zawierał informacje o postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych, ale również pozwoli na weryfikację niewypłacalności innych podmiotów np. osób fizycznych, które to informacje są obecnie udostępniane w ramach Rejestru Dłużników Niewypłacalnych, którego rolę przejmie nowoutworzony KRZ.

Zachęcamy do zapoznania się z Ustawą oraz uzasadnieniem do projektu Ustawy.

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z dnia 20 maja 2015 r. (Dz. Urz. UE z 5.6.2015 r, L 141/19).

[2] Uzasadnienie do projektu ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

[3] Ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz.U. z 2019 r., poz. 55).

[4] Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2019 r., poz. 243).

[5] Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2019 r., poz. 498).

[6] Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2018 r., poz. 986).