Przez ostatnie lata widać rozkwit start-upów. Można powiedzieć, że wyrastają wręcz jak grzyby po deszczu. Najczęściej muszą one znaleźć inwestora, który przeznaczy swój kapitał na rozwój takiej firmy, ale często będzie żądał czegoś w zamian. Pozyskanie bogatego inwestora udaje się tylko nielicznym – na szali stoją w końcu duże pieniądze, a nie każdy ciekawy pomysł ma szansę realizacji i przeistoczenia się w znaczące przedsiębiorstwo. W odpowiedni na zapotrzebowanie uregulowania takich inwestycji powstała umowa inwestycyjna.
Czym jest umowa inwestycyjna?
Umowa inwestycyjna to umowa zawierana przez założyciela firmy/start-upu oraz inwestora (czyli osobę, która chce zainwestować swój kapitał w rozwój tej firmy). Prawo nie przewiduje szczególnych regulacji, wystarczy zwykła forma pisemna. Celem umowy zwyczajowo jest uregulowanie metody zainwestowania kapitału oraz korzyści z tego płynących. Dokument ten reguluje cały przebieg inwestycji oraz jej cel, przyznaje prawa i obowiązki stron. Umowa inwestycyjna powinna zapewniać jak największą ochronę dla inwestora, który ryzykuje najwięcej – duże pieniądze.
Elementy umowy inwestycyjnej
Umowa inwestycyjna może zawierać bardzo szczegółowe uregulowania, jak również być napisana dosyć szeroko, nie odnosząc się do wielu kwestii, ale przez to też nie zapewniając wysokiej ochrony interesów, co w przyszłości może powodować konflikty. Umowa taka jest często wynikiem wcześniejszych negocjacji zawartych w term-sheet.
Wśród głównych elementów tego rodzaju umowy należy wyróżnić oczywiście określenie jej stron, warunki inwestycji i terminy płatności, ale umowy takie mogą również zawierać następujące, bardziej szczegółowe uregulowania:
- Struktura udziałowa (capitalization table) – ten fragment umowy, będzie informował nas kto będzie wspólnikiem/udziałowcem wraz z informacją o wysokości udziałów i głosów. Jeden z najważniejszych elementów umowy inwestycyjnej. Ważne jest również określenie w jakich konkretnie etapach zostanie objęta konkretną ilość udziałów i przez kogo;
- Ustalenia dot. ładu korporacyjnego (corporate governance) – uregulowania oparte na Kodeksie Spółek Handlowych. Dotyczą sposobu zarządzania firmą i sprawowania w niej nadzoru. Możliwość specjalnego uregulowania uprawnień przysługujących inwestorowi (np. jego szczególne uprawnienia jako wspólnika mniejszościowego w zakresie kluczowych decyzji w spółce), kompetencji Zarządu, Zgromadzenia Wspólników czy Rady Nadzorczej. Dodatkowo, inwestorowi można przyznać np. prawo powoływania własnego Członka Zarządu;
- Klauzule – są to kluczowe postanowienia umowy inwestycyjnej, mają na celu zapewnienie ochrony interesów inwestora, ale także ochronę interesów założycieli. Wśród najczęściej występujących należy wymienić m.in. prawo pierwszeństwa czy pierwokupu, zakaz sprzedaży udziałów czy klauzule tag/drag along;
- Oświadczenia i zapewnienia – najważniejsze informacje na temat firmy. Jako jedne z ważniejszych można wyróżnić zapewnienie właściciela o przekazaniu kluczowych informacji inwestorowi na temat kondycji firmy (zarówno od strony prawnej jak i biznesowej). Założyciel może również zapewnić inwestora o utrzymaniu firmy w dotychczasowej formie przez okres podpisania umowy do wejścia inwestora do spółki. Oświadczenia będą dotyczyć natomiast bardziej spraw formalnych takich jak sposób rozwiązywania sporów sądowych, ochronę własności intelektualnej czy sytuacji finansowej czy podatkowej spółki;
- Warunki zawieszające – tak jak w prawie cywilnym jest to uzależnienie wejścia w życie niektórych warunków od wystąpienia konkretnych zdarzeń. Tymi zdarzeniami może być np. uzyskanie zgód administracyjnych, brak zmian w strukturze firmy w okresie od podpisania umowy do wejścia inwestora do spółki;
- Załączniki – zbiór istotnych dokumentów z punktu widzenia inwestora, takie jak umowa spółki, regulaminy działania organów spółki czy plan rozwoju.
Jak widać, dobra umowa powinna odnosić się do wielu szczegółowych kwestii. Jedno jest pewne – przy kreowaniu i zawieraniu umowy inwestycyjnej warto skorzystać z pomocy wykwalifikowanej kancelarii, który zadba o to, aby w jak najszerszym stopniu zapewnić ochronę interesów swojego klienta, a przy tym zapewni przejrzystość takiej umowy, zawrze odpowiednie uregulowania, co w przyszłości zaowocuje brakiem sporów i kosztownych postępowań sądowych.
***
Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na naszym blogu z tematyki start-upów w tym m.in. o klauzuli MAC, Convertible notes, Venture Capital i Private Equity czy due diligence.
Jeśli poszukujecie Państwo pomocy prawnej w negocjowaniu warunków umowy inwestycyjnej serdecznie zapraszamy do kontaktu z Kancelarią RKKW.
Autorką wpisu jest aplikantka radcowska Paulina Palczewska, Junior Associate w Kancelarii RKKW.
