Koniec terminu nie przypadnie w sobotę, a tzw. prokura łączna „niewłaściwa” stanie się właściwa

W dniu 1.1.2017 r. weszła w życie (z pewnymi wyjątkami) ustawa z dnia 16.12.2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz.U. z 2016 r., poz. 2255; dalej „Ustawa”).

Ustawa wprowadza zmiany między innymi w:

1. ustawie z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (dalej jako: „KC”), w przepisach dotyczących:
   • prokury oraz
   • obliczania terminów;
2. ustawie z dnia 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (dalej jako: „KSH”), w zakresie:
   • reprezentacji spółki;
   • zwiększenia ochrony wspólników mniejszościowych;
   • dnia dywidendy w spółce publicznej;
   • sprzeczności interesów członków zarządu;
   • zmian w dokumencie akcji oraz
   • dnia przekształcenia.

Prokura

Jednym z ułatwień dla przedsiębiorców wprowadzanych przez Ustawę jest uregulowanie wprost tzw. prokury łącznej „niewłaściwej” poprzez dodanie do 109⁴ KC § 1¹ o następującej treści: Prokura może obejmować umocowanie także albo wyłącznie do dokonywania czynności wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki osobowej[1]. Zmiana dotyczy także art. 109⁴ § 2 KC stanowiącego o reprezentacji biernej przez prokurentów – przed 1.1.2017 r. odnosił się on do prokurentów, którym udzielono prokury łącznej. Ustawodawca wprowadził rozwiązanie, zgodnie z którym art. 109⁴ § 2 KC jest adresowany do każdego z prokurentów, bez względu na rodzaj udzielonej prokury.

Obliczanie terminów

Ustawa wprowadza również regulację, której celem jest ujednolicenie sposobu obliczania terminów w prawie cywilnym.

Zgodnie z nową treścią art. 115 KC, jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

Powyższe ma szczególne znaczenie dla obliczania terminów do dokonywania czynności procesowych w postępowaniu cywilnym, gdyż w tym terminy liczy się zgodnie z regulacjami KC (stosownie do odesłania zawartego w art. 165 § 1 KPC).

Reprezentacja spółki

Nowelizacja przepisu art. 205 § 3 KSH oraz 373 § 3 KSH jest wynikiem wprowadzonych w KC zmian dotyczących prokury łącznej niewłaściwej. Ustawodawca konsekwentnie dopuszcza ustanawianie prokurentów z zakresem umocowania obejmującym działanie łącznie z członkiem zarządu lub wspólnikiem spółki osobowej.

Zwiększenie ochrony wspólników mniejszościowych

Ustawa przewiduje także modyfikację art. 236 KSH oraz 237 KSH na wzór analogicznych rozwiązań obowiązujących na gruncie S.A. Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisu art. 236 § 1 KSH – wspólnicy uprawnieni do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników mogą równolegle domagać się umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego zgromadzenia.

Artykuł 236 § 1¹ KSH przewiduje natomiast obniżenie minimalnego ustawowego progu uprawniającego do żądania umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników z 1/10 do 1/20 kapitału zakładowego. W świetle tego przepisu zarząd spółki zobowiązany będzie również do wprowadzenia zaproponowanych spraw do porządku obrad zgromadzenia oraz poinformowania o tym wspólników w trybie właściwym do zwołania zgromadzenia.

Ustawa zawiera także zmiany w art. 237 KSH. W razie niezwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników zgodnie z żądaniami złożonymi na podstawie art. 236 § 1 lub 1¹ KSH, sąd rejestrowy będzie uprawniony, po wezwaniu zarządu do złożenia oświadczenia, do upoważnienia do zwołania tego zgromadzenia wspólników, którzy wystąpili z żądaniem.

Dzień dywidendy w spółce publicznej

Modyfikacje przepisu art. 348 § 4 KSH dotyczą ustalenia przez zwyczajne walne zgromadzenie spółki publicznej dnia dywidendy oraz terminu wypłaty dywidendy. Ustawa zakłada, iż dzień dywidendy w spółce publicznej może być wyznaczony na dzień przypadający nie wcześniej niż 5 dni i nie później niż 3 miesiące od dnia powzięcia uchwały o podziale zysku. Natomiast termin wypłaty dywidendy może być wyznaczony w okresie kolejnych 3 miesięcy, licząc od dnia dywidendy.

Dodatkowo, ustawodawca naprawia poprzednie nieścisłości art. 348 § 2 KSH, który w zd. 4 dotychczas stanowił, iż uchwałę o przesunięciu dnia dywidendy poodejmuje się na zwyczajnym walnym zgromadzeniu. W rzeczywistości, w przepisie tym chodziło o ustalenie, a nie o przesunięcie dnia dywidendy. Wobec powyższego, nowe brzmienie art. 348 § 2 KSH precyzuje, iż uchwałę o wyznaczeniu dnia dywidendy podejmuje się na zwyczajnym walnym zgromadzeniu.

Sprzeczność interesów członka zarządu

Zmiana art. 209 KSH w odniesieniu do sp. z o.o. i odpowiadającego mu art. 377 KSH w stosunku do S.A. polega na rozszerzeniu istniejącego już obowiązku członka zarządu wstrzymania się od udziału w rozstrzyganiu spraw co do których zaistnieje sprzeczność interesów spółki z interesami tego członka zarządu o konieczność ujawnienia zaistniałej sprzeczności, tj. zgodnie z nowymi regulacjami nie wystarczy, że członek zarządu wstrzyma się z rozstrzyganiem spraw powołując się na bliżej nieokreśloną sprzeczność interesów, ale także powinien ujawnić jej przyczyny.

Zmiana w dokumencie akcji

Ustawodawca wprowadził również zmianę brzmienia art. 328 § 2 KSH poprzez usunięcie obowiązku opatrywania dokumentów akcji pieczęcią spółki. W uzasadnieniu do projektu ustawy Ministerstwo Rozwoju wskazało, iż opatrzenie dokumentu pieczęcią nie powoduje współcześnie podniesienia jego wiarygodności wobec powszechnej dostępności uzyskania pieczęci o dowolnej treści. Wobec powyższego – w świetle nowego brzmienia art. 328 § 2 zd. 1 KSH – dokument akcji powinien być opatrzony jedynie podpisem zarządu.

Dzień przekształcenia

Stosownie do brzmienia art. 584¹ KSH przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do rejestru (dzień przekształcenia). Powyższa zmiana podyktowana jest koniecznością dostosowania przepisów KSH z przepisami ustawy z dnia 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw w zakresie postępowania o wykreślenie przedsiębiorcy z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

[1] Zob. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30.01.2015 r., sygn. akt III CZP 34/14; we wskazanej uchwale zdecydowano o niedopuszczalności wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego prokury łącznej udzielonej jednemu prokurentowi z zastrzeżeniem obowiązku działania tylko łącznie z członkiem zarządu. Na temat uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30.01.2015 r., sygn. akt III CZP 34/14, pisaliśmy na łamach naszego bloga, zob. Joanna Czekaj, aplikant adwokacki w Kancelarii RKKW oraz Damian Staszewski, prawnik w Kancelarii RKKW, Niepewna przyszłość prokurentów  http://www.kwasnicki.com.pl/niepewna-przyszlosc-prokurentow/ .

Współautorką wpisu jest Magdalena Niegierewicz