Co nowego trzeba zawrzeć w pismach procesowych po 07.11.2019 r.?

Wejście w życie nowelizacji KPC zbliża się wielkimi krokami. Od 07.11.2019 r. zmienione przepisy będą miały zastosowanie zarówno do nowych, jak i większości nadal trwających postępowań cywilnych. Ich efektem będzie konieczność wprowadzenia nowych elementów do pism, które od wielu lat były redagowane w podobny sposób.

Liczba znowelizowanych przepisów jest na tyle duża i dotyczy tak wielu instytucji, że ustalenie konsekwencji zmian może sprawiać trudności. W związku z tym postanowiliśmy zebrać w jednym miejscu wszystkie nowe wymagania formalne, wynikające z nowelizacji. Poniżej znajdziecie elementy, które obowiązkowo trzeba uwzględnić w redagowanych pismach oraz takie, które w wielu przypadkach warto będzie wykorzystać. Wymagania te dotyczą najważniejszych pism procesowych składanych w postępowaniu cywilnym, w tym m.in. pozwu, odpowiedzi na pozew oraz apelacji.

POZEW

Formułując pozew musisz pamiętać o:

• dokładnym wskazaniu żądania (pismo, z którego nie wynika żądanie rozstrzygnięcia sporu będzie co do zasady zwracane bez podejmowania dalszych czynności – art. 186¹ KPC[1]),
• wskazaniu faktów, na których powód opiera swoje żądanie (art. 187 § 1 pkt 2 KPC -może to oznaczać wymóg jednoznacznego i precyzyjnego określenia faktów stanowiących podstawę powództwa),
• oznaczeniu dowodów w sposób umożliwiający ich przeprowadzenie oraz wyszczególnieniu faktów, które mają zostać wykazane tymi dowodami (art. 235¹ KPC – nie wystarczy więc samo wskazanie dowodów lub powołanie ich „na okoliczności podniesione w pozwie”),
• w przypadku wniosku z art. 248 KPC o zobowiązanie do złożenia dokumentu należy uprawdopodobnić brak możliwości jego samodzielnego uzyskania (art. 187 § 1 pkt 4 KPC),
• w postępowaniu gospodarczym należy wskazać adres mailowy powoda (można dodatkowo wskazać adres mailowy pełnomocnika) lub oświadczyć, że powód takiego adresu nie posiada (art. 458³ 1 KPC).

W pozwie dodatkowo możesz:

• złożyć wniosek o przeprowadzenie posiedzenia przygotowawczego również bez udziału powoda, w celu uniknięcia umorzenia postępowania na wypadek niestawiennictwa na tym posiedzeniu (art. 205⁵ 4 KPC),
• złożyć wniosek o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kosztów procesu na podstawie art. 98 § 11 KPC, choć wydaje się, że sąd powinien je zasądzać z urzędu (por. redakcję art. 98 § 12 KPC, gdzie odsetki za wcześniejszy okres, od poniesienia szczególnie wysokiego wydatku, sąd zasądza jedynie na wniosek),
• w postępowaniu gospodarczym – złożyć wniosek o rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu gospodarczym, jeżeli strona, która o to wnosi nie jest przedsiębiorcą lub jest przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną (art. 458⁶ KPC),
• w skomplikowanych sprawach warto z góry wnieść o zarządzenie dalszej wymiany pism procesowych, szczególnie, jeżeli druga strona może powołać istotne zarzuty, do których odniesienie się w pozwie byłoby niecelowe (art. 205³ KPC).

ODPOWIEDŹ NA POZEW

W odpowiedzi na pozew obowiązkowo…

• złóż oświadczenie co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących faktów, w tym wyszczególnij fakty, którym zaprzeczasz (art. 127 § 1 KPC),
• w postępowaniu gospodarczym – wskaż adres mailowy pozwanego (można dodatkowo wskazać adres mailowy pełnomocnika) lub oświadcz, że pozwany takiego adresu nie posiada (art. 458³ 2 KPC).

W odpowiedzi na pozew fakultatywnie…

• w postępowaniu gospodarczym warto złożyć wniosek o rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu gospodarczym, jeżeli strona, która o to wnosi nie jest przedsiębiorcą lub jest przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną (art. 458⁶ KPC),
• warto podnieść zarzut potrącenia lub złożyć powództwo wzajemne (jeżeli jest to uzasadnione), w celu uniknięcia utraty możliwości dokonania tych czynności na późniejszym etapie postępowania (art. 203¹ 2 KPC).

PISMA PROCESOWE W TOKU SPRAWY

Składając dalsze pisma procesowe, pamiętaj:

• pisma przygotowawcze mogą być składane tylko na zarządzenie przewodniczącego pod rygorem zwrotu ( 205³ KPC – wydaje się, że nie dotyczy to pism zawierających wnioski dowodowe lub czynności takie jak np. dopozwanie, rozszerzenie powództwa itp.),
• każde pismo powinno zawierać, jeżeli jest to konieczne do rozstrzygnięcia o wniosku lub oświadczeniu – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów,
• pismo przygotowawcze powinno zawierać wyszczególnienie, które fakty strona przyznaje, a którym zaprzecza oraz wypowiedzenie się co do twierdzeń i dowodów zgłoszonych przez stronę przeciwną (art. 127 § 1 KPC).

W dalszych pismach procesowych można ponadto:

• zamieścić wniosek pełnomocnika o doręczanie pism bezpośrednio przez pełnomocnika drugiej strony na jego adres mailowy (art. 132 § 1³ KPC),
• przed posiedzeniem przygotowawczym zawrzeć w piśmie wniosek o zawarcie określonych rozstrzygnięć w planie rozprawy lub zmianę przyjętego planu rozprawy (art. 205¹¹ i 205¹² KPC),
• wskazywać na nadużywanie przez drugą stronę praw procesowych i wnosić o skazanie jej na grzywnę lub obciążenie obowiązkiem zwrotu podwyższonych kosztów postępowania (art. 226² KPC).

WNIOSEK O UZASADNIENIE

Wniosek o uzasadnienie orzeczenia albo zarządzenia…

• opłać opłatą w kwocie 100 zł (art. 25b UKSC) oraz
• wskaż, czy dotyczy całości, czy części orzeczenia, a jeśli części to jakich rozstrzygnięć (art. 328 § 3 KPC).

APELACJA

Wnosząc apelację obligatoryjnie…

• w zarzutach dot. podstawy faktycznej rozstrzygnięcia należy wskazać fakty ustalone niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy lub istotne dla rozstrzygnięcia fakty nieustalone przez sąd I instancji (art. 368 § 1¹ KPC),
• powołując nowe fakty lub dowody należy uprawdopodobnić, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem I instancji nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później (art. 368 § 1² KPC),
• powołując fakt wykazany dowodem utrwalonym za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk lub obraz i dźwięk należy wskazać część zapisu dotyczącą tego faktu (art. 368 1³ KPC).

W apelacji dodatkowo warto:

• złożyć wniosek o przeprowadzenie rozprawy, bo inaczej sąd II instancji może rozpoznać apelację na posiedzeniu niejawnym (art. 374 KPC),
• w postępowaniu gospodarczym warto rozważyć skierowanie wniosku o wstrzymanie wykonalności zaskarżonego wyroku, jako tytułu zabezpieczenia (art. 388 § 1 KPC) Dopuszczalność takiego wniosku może być jednak kwestionowana.

ZAŻALENIE

Przy wnoszeniu zażalenia…

• warto sprawdzać sąd, który wskazujemy jako właściwy do rozpoznania zażalenia, bo zazwyczaj będzie to sąd, który wydawał zaskarżone orzeczenie.

ZAWEZWANIE DO PRÓBY UGODOWEJ

W zawezwaniu do próby ugodowej…

• oprócz zwięzłego oznaczenia sprawy trzeba przedstawić propozycje ugodowe (art. 185 § 1¹ KPC).

Mamy nadzieję, że dzięki powyższemu wyliczeniu nowe wymogi pism procesowych po 7.11.2019 r. będą dla Państwa bardziej przystępne. Prawidłowe formułowanie twierdzeń i wniosków stron jest bowiem kluczowe dla skuteczności podnoszonej argumentacji i pozwoli na uniknięcie negatywnych skutków procesowych.

Autorami wpisu są radca prawny Piotr Frelak i aplikant radcowski Magdalena Rosa.

[1] Powołane przepisy w brzmieniu od 7.11.2019 r.