Projekt Tarczy Antykryzysowej 3.0

W dniu 28 kwietnia 2020 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (dalej jako: „Projektu Ustawy”), który stanowić ma kolejny element tzw. „tarczy antykryzowej”. Poniżej przedstawiamy główne zmiany proponowane w Projekcie Ustawy.

Wnoszenie pism do sądów powszechnych za pośrednictwem platformy ePUAP

Projektu Ustawy przewiduje wprowadzenie nowego sposobu wnoszenia pism do sądów powszechnych w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 (dalej jako: „Stan zagrożenia”). Projekt Ustawy dopuszcza możliwość wnoszenia pism przy użyciu platformy ePUAP. W przypadku skorzystania z tej metody datą wniesienia pisma będzie data określona w urzędowym poświadczeniu odbioru, a dołączenie odpisów pisma i załączników dla pozostałych uczestników postępowania nie będzie konieczne. Kopie dokumentów elektronicznych w postaci wydruków sporządzi sąd.  Załączniki, które nie będą mogły być wydrukowane lub których wydrukowanie sąd uzna za niecelowe utrwalone zostaną na informatycznym nośniku danych. Co istotne, koszty sporządzenia wydruków (10 zł za każde rozpoczęte 10 stron wydruków) oraz informatycznych nośników danych (10 zł za każdy wydany nośnik) poniesie wnoszący pismo.

Doręczenia pism przez sąd

Kolejną znaczącą zmianą, którą proponuje Projekt Ustawy jest modyfikacja w zakresie dokonywania przez sąd doręczeń w okresie Stanu zagrożenia. We wskazanym okresie Sąd będzie mógł dokonywać doręczeń:

• za pośrednictwem platformy ePUAP – uczestnikowi postępowania sądowego, który wniósł pismo za pośrednictwem tej platformy i wyraził zgodę na doręczanie pism w ten sposób;
• za pośrednictwem portalu informacyjnego sądów powszechnych – uczestnikowi postępowania sądowego, który wyraził zgodę na doręczanie pism w ten sposób;
• na adres poczty elektronicznej – uczestnikowi postępowania sądowego, który wystąpił do sądu o doręczanie pism w ten sposób i wskazał w tym celu sądowi adres poczty elektronicznej.

Adresat potwierdzi odebranie pisma, wnosząc potwierdzenie za pośrednictwem platformy ePUAP lub z adresu poczty elektronicznej wskazanego uprzednio sądowi w terminie czternastu dni od dnia nadania pisma lub zamieszczenia go w portalu informacyjnym sądów powszechnych. Za dzień doręczenia pisma uznawać się będzie dzień wskazany w otrzymanym przez sąd potwierdzeniu.

Rozpoczęcie biegu terminów, które uległy zawieszeniu mocą Specustawy

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej jako: „Specustawa”) wprowadziła zasadę, że w okresie Stanu zagrożenia bieg terminów procesowych i sądowych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres. Zgodnie z Projektem Ustawy przepis przewidujący tę regulację, tj. art. 15zzs Specustawy będzie uchylony.

Autopoprawka do rządowego Projektu Ustawy przewiduje również, że uchylony ma być również art. 15zzr Specustawy, który dotyczy biegu terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego.

Przepisy przejściowe Projektu Ustawy stanowią, że bieg ww. terminów, który zgodnie ze Specustawą nie rozpoczął się – rozpocznie się po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. Z kolei bieg terminu, który uległ zawieszeniu w związku ze Specustawą będzie biegł dalej po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy.

Zmiany w zakresie przeprowadzania rozpraw i posiedzeń

Tego samego dnia, w którym do Sejmu trafił Projektu Ustawy, rząd zgłosił również autopoprawkę do tego projektu, w której zaproponował m.in., aby w okresie obowiązywania Stanu zagrożenia w sprawach rozpoznawanych według Kodeksu postępowania cywilnego (dalej jako: „KPC”) obowiązywały następujące zasady:

• rozprawę lub posiedzenie jawne można przeprowadzać się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku z tym że osoby w nich uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu, chyba że przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego bez użycia powyższych urządzeń nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nim uczestniczących;
• przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, zaś przeprowadzenie wymaganych przez ustawę rozprawy lub posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w nich uczestniczących i nie można przeprowadzić ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, a żadna ze stron nie sprzeciwiła się przeprowadzeniu posiedzenia niejawnego w terminie 7 dni od zawiadomienia ich o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne;
• jeżeli ze względu na szczególne okoliczności prezes sądu tak zarządzi, członkowie składu, z wyjątkiem przewodniczącego i referenta sprawy, mogą brać udział w posiedzeniu za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Ww. autopoprawka przewiduje też, że jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów KPC postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę i wydać wyrok na posiedzeniu niejawnym, po uprzednim odebraniu od stron stanowisk na piśmie.

Co więcej art. 374 KPC (dotyczący rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne) będzie miał zastosowanie również do apelacji wniesionych przed dniem 7 listopada 2019 r., o ile sąd nie uzna za konieczne przeprowadzenia rozprawy, jak również gdy strona wnosiła o jej przeprowadzenie lub o przeprowadzenie niepodlegającego pominięciu dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania stron. Wniosek o przeprowadzenie rozprawy składać się będzie w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne.

Oprócz tego, autopoprawka do Projektu Ustawy wprowadza przepis, zgodnie z którym w okresie obowiązywania Stanu zagrożenia oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich w sprawach, w których strona wnosząca skargę kasacyjną nie zrzekła się rozprawy lub inna strona zażądała przeprowadzenia rozprawy, NSA będzie mógł rozpoznać skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, jeżeli wszystkie strony w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze skierowania sprawy na posiedzenie niejawne wyrażą na to zgodę. We wskazanym okresie wojewódzkie sądy administracyjne oraz NSA przeprowadzać będą rozprawę przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, z tym że osoby w niej uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu, chyba że przeprowadzenie rozprawy bez użycia powyższych urządzeń nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nim uczestniczących. Projekt Ustawy przewiduje również uprawnienie przewodniczącego do zarządzenia przeprowadzenia posiedzenia niejawnego.

Zmiany w zakresie zwolnienia z obowiązku opłacania składek

Istotną zmianą, którą wprowadzać ma projektowana ustawa są nowe warunki skorzystania ze zwolnienia z opłacania składek odprowadzanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przez samozatrudnionych, dzięki temu rozwiązaniu ze zwolnienia skorzystać będą mogły osoby, którym obecne przepisy nie dawały tego prawa.

W obecnym stanie prawym zwolnienie z opłacania składek ZUS dotyczy tylko tych samozatrudnionych, których przychód nie przekracza 300 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r, a więc kwoty 15.681,00 zł.

Projektowany przepis zakłada rozszerzenie prawo do skorzystania ze zwolnienia na samozatrudnionych (osoby prowadzące pozarolniczą działalność opłacające składki wyłącznie na własne ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne), którzy prowadzili działalność przed 1 kwietnia 2020 r. i ich przychód w miesiącu, za który składany jest wniosek, był wyższy niż 15.681,00 zł, ale jednocześnie dochód z tej działalności w rozumieniu przepisów o podatku odchodowym od osób fizycznych w lutym 2020 r. nie był wyższy niż 7.000,00 zł.

Dodatkowo Projekt Ustawy przewiduje, ze na wniosek płatnika składek

• będącego osobą fizyczną, która podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej (czyli przedsiębiorcy, którego dotyczy tzw. ulga na start) oraz
• opłacającego składki wyłącznie na własne ubezpieczenie zdrowotne

zwalnia się go z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na jego obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za okres od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., jeżeli spełnia następujące warunki:

• prowadził działalność przed dniem 1 kwietnia 2020 r. i
• przychód z tej działalności w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek, nie był wyższy niż 15.681,00 zł albo
• przychód z tej działalności w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek, był wyższy niż 15.681,00 zł oraz dochód z tej działalności w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w lutym 2020 r. nie był wyższy niż 7000 zł.

Zmiany w zakresie terminów dematerializacji akcji

W celu ułatwienia przedsiębiorcom realizacji obowiązków związanych z dematerializacją akcji przesunięciu ulec mają terminy przewidziane dla procedury dematerializacji akcji:

• po pierwsze moc obowiązująca dokumentów akcji wydanych przez spółkę wygasnąć ma z mocy prawa 1 marca 2021 r, a nie 1 stycznia 2021 r. Z dniem 1 marca 2021 r. moc prawną uzyskają odpowiednio wpisy w rejestrze akcjonariuszy lub zapisy akcji na rachunkach papierów wartościowych;
• po drugie pierwszego wezwania akcjonariuszy do złożenia dokumentów akcji w spółce spółka dokonać ma w terminie do 30 września 2020 r. (a nie 30 czerwca 2020 r.);
• po trzecie wydłuża się do dnia 1 marca 2021 r. stosowanie przepisów dotyczące akcji imiennych do wykonywania i przenoszenia praw z akcji okaziciela, których dokumenty zostały złożone w spółce.

Zmiana w zakresie dofinansowania do wynagrodzeń osób zatrudnionych przez przedsiębiorców w okresie przestoju lub obniżonego wymiaru czasu pracy

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV rozciągnęła możliwość ubiegania się o dofinansowanie do wynagrodzeń osób zatrudnionych przez przedsiębiorców w okresie przestoju lub obniżonego wymiaru czasu pracy m.in. na państwowe osoby prawne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Projekt Ustawy zakłada jednak odebranie tym podmiotom legitymacji do ubiegania się o ww. dofinansowanie – wyłącza je z kręgu osób uprawnionych do ubiegania się o przedmiotowe wsparcie.

Zmiana w zakresie świadczenia postojowego dla samozatrudnionych

Projekt Ustawy wprowadza zmianę jednego z warunków uzyskania świadczenia postojowego dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą. Dotychczas świadczenie postojowe takiej osobie przysługiwało, jeżeli rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej przed dniem 1 lutego 2020 r. Według projektowanego przepisu przesłanką będzie prowadzenie działalności gospodarczej przed dniem 1 kwietnia 2020 r.

Dofinansowanie dla pracodawców korzystających z dofinansowania do wynagrodzeń pracownika niepełnosprawnego

Pracodawca będący mikro, małym lub średnim przedsiębiorcą albo organizacją pozarządową lub podmiotem, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, korzystający z dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w części nie podlegającej dofinansowaniu na podstawie tej ustawy może otrzymać dofinansowanie, o którym mowa w art. 15zzb lub art. 15zze Specustawy, tj. dofinansowania do wynagrodzeń. Co istotne, nie ma przy tym zastosowania wyłączenie, iż przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych.

Zmiana w zakresie czynnego żalu

Jako czynny żal będzie traktowane nie tylko złożenie zeznania podatkowego oraz wpłacenie należnego podatku dochodowego od osób fizycznych po upływie terminu na jego złożenie czy wpłacenie, ale również złożenie deklaracji o wysokości i wpłacenie daniny solidarnościowej, o której mowa w art. 30h ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dodatkowo Projekt Ustawy przewiduje, że przesunięcie terminu na dokonanie tych czynności z 31 maja 2020 r. na 1 czerwca 2020 r.