Projektowane zmiany deregulacyjne

Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekt ustawy, którego celem jest wprowadzenie zmian o charakterze deregulacyjnym w obszarach prawa gospodarczego – w ustawie z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 18, z późn. zm.), w ustawie z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz. U. z 2024 r. poz. 1822), oraz w ustawie z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2025 r. poz. 644).

Projekt o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw w dniu 2 czerwca 2025 roku został wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod numerem UDER45 i skierowany na Stały Komitet Rady Ministrów.

Najważniejszymi planowanymi rozwiązaniami są zmiany:

1. Kodeksu spółek handlowych (KSH) m.in. poprzez:

• Zmianę art. 18 § 4 KSH, polegającą na usunięciu wyłączenia możliwości sądowego zwolnienia z zakazu pełnienia funkcji w spółce w przypadku przestępstw popełnionych umyślnie.Planowana zmiana umożliwi sądom zwolnienie z zakazu pełnienia w spółce funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora albo prokurenta (lub skrócenia obowiązywania zakazu), w przypadku przestępstw popełnionych umyślnie określonych w art. 587-587², art. 590 i art. 591 KSH oraz art. 228-231 i rozdziałach XXXIII-XXXVII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1138, z późn. zm.). Zwolnienie dotychczas było możliwe tylko w przypadku czynów nieumyślnych.
• Zmianę art. 586 KSH, polegającą na uchyleniu jednej z przewidzianych w nim sankcji.Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 586 KSH: „Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku”, natomiast planowana nowelizacja usuwa karę pozbawienia wolności z ww. przepisu, uznając ją za nadmiernie restrykcyjną.W przypadku niezgłoszenia wniosku o upadłość spółki handlowej, pomimo zaistnienia przesłanek uzasadniających ogłoszenie upadłości przez członka zarządu lub likwidatora spółki kara pozbawienia wolności należy do najrzadziej orzekanych kar, dlatego zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości sens utrzymywania tej kary nie znajduje uzasadnienia.

2. Ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (u.o.p.z.), m.in. poprzez:

• Wprowadzenie do ustawy nowych przepisów, tj. art. 9a u.o.p.z. przewidującego możliwość orzekania wobec podmiotu zbiorowego środków kompensacyjnych oraz art. 43a u.o.p.z. wprowadzającego szczególny tryb postępowania dotyczącego możliwości poddania się karze przez podmiot zbiorowy.
• Nowelizacje aktualnie obowiązujących przepisów ustawy, tj. art. 14 u.o.p.z., poprzez rozszerzenie katalogu instytucji przedawnienia o obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz art. 26 u.o.p.z., poprzez rozszerzenie brzmienia w zakresie możliwości wystąpienia o wydanie postanowienia o zabezpieczeniu obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na mieniu podmiotu zbiorowego.

3. Ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy (AML), m.in. poprzez:

• Uchylenie treści przepisu art. 156 AML, co oznacza zniesienie odpowiedzialności karnej za niewywiązywanie się z obowiązków informacyjnych (informacji o transakcjach podejrzanych oraz okolicznościach wskazujących na możliwość popełnienia przestępstwa prania pieniędzy) wobec Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF), przez osoby działające w imieniu lub na rzecz instytucji obowiązanej.
• Wprowadzenie przepisu art. 154a AML, zastępującego art. 156 ustawy AML. Nowy przepis zachowa ten sam katalog czynów zabronionych, jednak zamiast odpowiedzialności karnej wprowadzi możliwość nakładania administracyjnych kar pieniężnych w wysokości do 1.000.000 złotych.

Zgodnie z planem prac legislacyjnych Rady Ministrów, projekt ma zostać przyjęty w drugim kwartale 2025 roku, choć dokładny termin skierowania go do dalszych prac w Parlamencie nie jest jeszcze znany.