Już wkrótce mogą nas czekać ogromne zmiany związane z funkcjonowaniem Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), a to za sprawą projektu ustawy Ministra Sprawiedliwości o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw.
Proponowane zmiany będą niosły za sobą daleko idące konsekwencje i wpłyną bezpośrednio na stopień obciążenia nie tylko podmiotów wpisanych we właściwych rejestrach, ale także samych pracowników sądów. Wprowadzenie nowych rozwiązań spowoduje, że postępowania przez sądami rejestrowymi będą prostsze i szybsze, zmniejszy się nakład pracy przedsiębiorców (i nie tylko) związany z załatwianiem wszelkiego rodzaju spraw rejestrowych, ale także zwiększy się kontrola sądów rejestrowych nad przedsiębiorcami (rozumianymi jako podmioty podlegające obowiązkowemu wpisowi do rejestru przedsiębiorców KRS).
Najistotniejsze zmiany
Zasadniczo projekt ustawy przewiduje następujące zmiany:
- rozszerzenie katalogu podmiotów postępowań przymuszających;
- wprowadzenie obowiązku składania wniosków do rejestru przedsiębiorców wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego;
- doręczanie orzeczeń i pism sądowych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego;
- wprowadzenie obowiązku składania oświadczeń o adresie do doręczeń przez określone kategorie osób;
- stworzenie ogólnodostępnego portalu internetowego, w celu bezpłatnego udostępniania aktualnych i pełnych informacji o podmiotach wpisanych do rejestrów i udostępniania akt rejestrowych podmiotów;
- stworzenie Centralnego Repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych;
- rezygnacja z publikacji wpisów w MSiG;
- wprowadzenie systemu weryfikacji dominacji i zależności w spółkach kapitałowych;
- wprowadzenie automatyzacji określonych wpisów;
- wprowadzenie wersji elektronicznej akt rejestrowych podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców;
- doprecyzowanie kompetencji i przesłanek ustanawiania kuratora.
Co zmiany oznaczają dla przedsiębiorców?
Proponowane zmiany wpłyną w znaczącym stopniu na sposób komunikowania się przedsiębiorcy z sądem rejestrowym. Co to oznacza w praktyce?
Po pierwsze od dnia 01.06.2017 r. przedsiębiorca będzie zobowiązany do składania wniosków o wpis zmian w KRS przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego. Zniknie więc możliwość składania wniosków w formie papierowej i konieczność wizyty w sądzie. W celu złożenia wniosku konieczne będzie założenie specjalnego konta przypisanego do danego podmiotu. Oznacza to, że nie będzie możliwe złożenie wniosku dotyczącego spółki A przy wykorzystaniu konta spółki B czy konta osoby fizycznej (wniosek taki będzie automatycznie podlegał zwrotowi). Wyjątkiem będzie możliwość złożenia wniosku przez pełnomocnika przedsiębiorcy, z własnego konta. Ponadto wniosek będzie musiał być w chwili złożenia opłacony, w przeciwnym wypadku nie zostanie on w ogóle przekazany do sądu rejestrowego (brak zarządzenia o zwrocie).
Po drugie zmianie ulegnie również lista załączników dołączanych do wniosków. I tak w przypadku wniosku o wpis osób reprezentujących podmiot, likwidatorów i prokurentów koniecznym będzie dołączenie oświadczeń poszczególnych osób zawierających ich zgodę na powołanie oraz adresy do doręczeń. Oświadczenia te będą musiały zostać złożone przez osoby, których one dotyczą, a nie np. pełnomocnika przedsiębiorcy. Ponadto zgodnie z proponowanymi zmianami wymaganym będzie dołączenie do zgłoszenia spółki kapitałowej do rejestru listy wspólników sp. z o.o. oraz członków organów nadzoru spółek kapitałowych lub innych osób, gdy umowa/statut albo przepisy prawa przyznają im uprawnienie do powołania członków organu reprezentacji, wraz z adresami do doręczeń. W przypadku, gdy wspólnikiem będzie osoba prawna, lista powinna obejmować imiona i nazwiska oraz adresy członków organu reprezentacji tego podmiotu. Należy zaznaczyć, że przekazane sądowi rejestrowemu adresy nie będą wpisywane do rejestru, zostaną jednak dołączone do akt rejestrowych podmiotu. Kolejną zmianą jest zniesienie obowiązku dołączania do wniosku aktu notarialnego stanowiącego podstawę wpisu. Wystarczające będzie powołanie się na numer wypisu lub wyciągu konkretnego aktu notarialnego, który po sporządzeniu przez notariusza został umieszczony w formie elektronicznej w Centralnym Repozytorium Elektronicznych Wypisów (systemie służącym przechowywaniu elektronicznych wypisów aktów notarialnych). Przedsiębiorca nie powinien z tego tytułu ponosić wyższych kosztów niż dotychczas, dlatego choć będzie on zobowiązany do uiszczenia opłaty za umieszczenie elektronicznego wypisu aktu notarialnego w repozytorium, to opłata ta nie przewyższy dotychczasowej opłaty za wypis aktu notarialnego w formie tradycyjnej.
Ponadto projekt ustawy zakłada rezygnację z publikacji wpisów w MSiG, z uwagi na ogłaszanie wpisów w ogólnodostępnym portalu internetowym. Wskazana zmiana spowoduje zmniejszenie obciążeń finansowych nakładanych na przedsiębiorców w związku z dokonywaniem wpisów w rejestrze.
Kolejną proponowaną zmianą jest doręczanie orzeczeń i pism sądowych przedsiębiorcy drogą elektroniczną oraz wprowadzenie możliwości złożenia środków zaskarżenia przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego. Powyższa zmiana ma istotne znaczenie praktyczne, eliminuje bowiem jedną z podstawowych przyczyn przewlekłości postępowań – konieczność tradycyjnego doręczania wszelkiej korespondencji z sądu. Często bowiem zdarza się, że strony postępowania celowo nie odbierają korespondencji lub też adresy określonych podmiotów nie są aktualne, co powoduje konieczność dokonania podwójnej awizacji przesyłki i oczekiwania na jej zwrócenie do sądu. Nie zawsze jednak przewlekłość spowodowana jest celowym działaniem podmiotu. Równie często zdarza się, że wnioskodawca zainteresowany jest sprawnym zarejestrowaniem zmian w rejestrze i np. uzyskał już telefoniczną informację o brakach wniosku lub innych zdarzeniach w sprawie, jednak zobowiązany jest do oczekiwania na tradycyjne doręczenie korespondencji (od którego liczą się określone terminy) przez sąd. Taka forma doręczeń często więc powoduje bezzasadne przedłużanie postępowania, które zgodnie z przedmiotowym projektem zostałoby wyeliminowane. Ponadto przedsiębiorca będzie mógł korzystać z usługi newslettera, dzięki której będzie otrzymywał na wskazany adres e-mail powiadomienia o doręczanych dokumentach sądowych.
Przedmiotowe rozwiązania przewidują także obowiązek sporządzania i składania sprawozdań finansowych, opinii i raportu z badania sprawozdania finansowego w formie elektronicznej w odpowiednim formacie danych, który będzie umożliwiał ich późniejsze wykorzystanie. Wskazane dokumenty będą musiały zostać opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym e-PUAP.
Projekt zakłada również stworzenie ogólnodostępnego portalu internetowego (o którym była mowa powyżej), na którym udostępniane będą dokumenty sądowe wytworzone w systemie teleinformatycznym i złożone dokumenty. W praktyce oznacza to, że każdy uzyska dostęp do dokumentów zgromadzonych pod danym numerem KRS albo pod daną sygnaturą sprawy, bez konieczności zamawiania akt z (niejednokrotnie kilkudniowym) wyprzedzeniem i wizyty w sądzie. Ponadto w przypadku konieczności uzyskania odpisu pełnego podmiotu z KRS np. celem dołączenia do pozwu, wnioskodawca nie będzie miał już potrzeby udania się do sądu i wniesienia opłaty w kwocie 60 zł. Po wprowadzeniu zmian każdy będzie mógł bowiem uzyskać odpis pełny podmiotu drukując go z ogólnodostępnego portalu internetowego. Wskazany odpis będzie miał moc prawną zrównaną z dokumentami wydawanymi przez Centralną Informację KRS.
Ocena proponowanych zmian
Szczególnie pozytywnie oceniam pomysł wprowadzenia ogólnodostępnego portalu internetowego, dzięki któremu możliwe miałoby być nie tylko przeglądanie akt rejestrowych przedsiębiorców, ale i bezpłatne pobieranie odpisów pełnych z KRS. Dobrym pomysłem jest również wprowadzenie Centralnego Repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych, którego wykorzystanie zmniejszy biurokrację związaną z koniecznością dostarczania aktów notarialnych w formie papierowej sądom rejestrowym, przez co wyeliminowany zostanie problem składania niekiedy opasłych wniosków. Za najistotniejszą zmianę zaproponowaną w projekcie ustawy, z punktu widzenia obsługi spółek w zakresie spraw rejestrowych, uważam wprowadzenie obowiązku składania przez przedsiębiorców wniosków przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego. Pomysł ten, o ile rzeczywiście zostanie wprowadzony w życie jako obowiązkowy, zrewolucjonizuje szeroko pojętą komunikację przedsiębiorców z sądem rejestrowym.
Należy jednak pamiętać, że powodzenie proponowanych zmian będzie zależało od przygotowania funkcjonalnych i prostych w użyciu rozwiązań technicznych, stworzenia infrastruktury technicznej, w tym przede wszystkim ogólnodostępnego portalu internetowego. W związku z powyższym ocena rzeczywistego wpływu proponowanych zmian na działalność przedsiębiorców oraz sądów rejestrowych będzie mogła zostać dokonana dopiero po przyjęciu ostatecznej wersji projektu ustawy i wprowadzeniu nowych rozwiązań w życie. Z uwagi na skalę proponowanych zmian, z zainteresowaniem będę śledzić proces legislacyjny przedmiotowego projektu. Jego przyjęcie w obecnym kształcie niewątpliwie wprowadziłoby nową jakość funkcjonowania sądów rejestrowych.
Niniejszy artykuł nie wyczerpuje jednak tematu najistotniejszych z proponowanych w ustawie o KRS zmian. Pozostałe zagadnienia związane z projektem, w tym dotyczące wpływu zmian na obowiązki członków organów i osób uprawnionych do reprezentacji podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców oraz wspólników/akcjonariuszy tych podmiotów, a także kuratorów powoływanych na podstawie art. 42 KC oraz art. 26 ustawy o KRS, zostaną poruszone w kolejnych wpisach.
Zapraszamy do śledzenia naszego bloga.
