Pod koniec lutego 2025 r., na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw („Projekt”)[1]. Głównym założeniem Projektu jest modyfikacja nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2023 r.[2] („Nowelizacja UPZP z 2023 r.”), poprzez przełożenie terminu wejścia w życie najistotniejszych jej skutków z 1 stycznia 2026 r. na 1 lipca 2026 r.
Nowy termin na przyjęcie planów ogólnych gmin
Zgodnie z założeniami Nowelizacji UPZP z 2023 r., każda gmina była zobligowana do uchwalenia nowego aktu planistycznego – planu ogólnego gminy, najpóźniej do 31 grudnia 2025 r. Dla znacznej liczby gmin, termin ten okazał się jednak niewystarczający i nie będą one w stanie przyjąć planu ogólnego do tego czasu[3]. Warto podkreślić, że już bezpośrednio po wejściu w życie Nowelizacji UPZP z 2023 r. problem ten był sygnalizowany w branżowych mediach[4]. Kwestia ta jest o tyle istotna, że zgodnie z Nowelizacją UPZP z 2023 r., studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin zachowują moc jedynie do 31 grudnia 2025 r. Gdyby więc któraś z gmin nie przyjęła planu ogólnego do tego czasu, to wygaśnięcie studium spowodowałoby efektywne zahamowanie prac nad planami miejscowymi, a także decyzjami o warunkach zabudowy[5] w całej gminie. Spowodowałoby to „paraliż planistyczny” i doprowadziło do zahamowania wielu inwestycji budowlanych.
Decyzje o warunkach zabudowy wydawane na dotychczasowych zasadach do 30.06.2026 r.
W myśl art. 4 pkt 2 Projektu, który zmieni art. 65 ust. 1 Nowelizacji UPZP z 2023 r., termin utraty mocy obowiązującej studium zostanie przeniesiony na 30.06.2026 r., a co za tym idzie, analogicznemu wydłużeniu ulegnie termin, w jakim gminy powinny przyjąć plan ogólny. W związku z tym, półrocznemu odroczeniu ulegnie też uzależnienie wydawania decyzji o warunkach zabudowy od postanowień planu ogólnego gminy, co oznacza, że do 30.06.2026 r., decyzje o warunkach zabudowy będą mogły być wydawane na dotychczasowych zasadach.
Zgodnie z aktualną wersją Projektu, wydłużeniu nie ulegnie jednak termin wejścia w życie art. 64c, UPZP, co oznacza, że tylko decyzje WZ, które uprawomocnią się przed 1 stycznia 2026 r., będą bezterminowe, a decyzje, które uprawomocnią się po tej dacie, będą ważne tylko 5 lat. Warto podkreślić, że w pierwszej wersji Projektu, planowano wydłużyć możliwość wydawania bezterminowych decyzji o warunkach zabudowy do 1 lipca 2026 r.
Pozostałe istotne zmiany zawarte w Projekcie
Warto odnotować również inne istotne zmiany zawarte w Projekcie:
- gminy niezależnie od terminu przyjęcia pierwszego planu ogólnego, przy jego sporządzaniu będą musiały uwzględniać założenia strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego, tylko wtedy, gdy dysponują strategią, której opracowanie zostało wszczęte od dnia wejścia w życie Nowelizacji UPZP z 2023 r.;
- zakończenie wydawania uchwał o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej zostanie zgodnie przełożone na 1 lipca 2026 r.;
- uruchomienie Rejestru Urbanistycznego zostanie przełożone na 1 lipca 2026 r.
Etap prac legislacyjnych
Projekt jest na dzień publikacji wpisu już po rządowym etapie prac legislacyjnych – 26 marca 2025 r. został skierowany przez Prezesa Rady Ministrów do Sejmu[6], a 1 kwietnia 2025 r. odbyło się pierwsze czytanie projektu co oznacza, że prawdopodobnie w ciągu najbliższych kilku tygodni Projekt zostanie przyjęty przez Sejm.
O najistotniejszych założeniach Nowelizacji UPZP z 2023 r. mogą Państwo przeczytać na naszym blogu:
- „Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym” z 11 sierpnia 2023 r.: https://prawobiznesu.com/nowelizacja-ustawy-o-planowaniu-i-zagospodarowaniu-przestrzennym/;
- „Wejście w życie nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym” z 27 września 2023 r.: https://prawobiznesu.com/wejscie-w-zycie-nowelizacji-ustawy-o-planowaniu-i-zagospodarowaniu-przestrzennym/
[1] https://legislacja.gov.pl/projekt/12395102/katalog/13113840#13113840
[2] Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1688 ze zm.).
[3] Projekt uzasadnienia Projektu, s. 1 , https://legislacja.gov.pl/projekt/12395102/katalog/13113840#13113840
[4] Prawo.pl: Plan ogólny wszedł w życie. Przedstawiamy najważniejsze zmiany w nowych przepisach https://www.prawo.pl/samorzad/nowelizacja-ustawy-o-planowaniu-i-zagospodarowaniu-przestrzennym-zmiany,522114.html (dostęp 13.03.2025 r.)
[5] Zgodnie z art. 13 ust. 1a UPZP w brzmieniu po Nowelizacji UPZP z 2023 r.,
[6] Projektowi nadano numer druku sejmowego 1136. Etap procesu legislacyjnego jest na bieżąco aktualizowany na stronie internetowej Kancelarii Sejmu:
