Mija rok od nowelizacji art. 4802 KPC, który określa terminy na wniesienie środków zaskarżenia od nakazu zapłaty. Największe znaczenie ma wydłużenie do miesiąca terminu na wniesienie zarzutów od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym.
W dniu 11 sierpnia 2021 r. uchwalono ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1655). Jak wskazano w uzasadnieniu projektu tej ustawy celem wprowadzonych zmian była implementacja wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach C-176/17 Profi Credit Polska, C-545/17 Pawlak, C-670/15 Šalplachta oraz w połączonych sprawach C-419/18 i C-483/18 Profi Credit Polska, w których Trybunał zakwestionował niektóre przepisy krajowe uznając, iż nie gwarantują one należytej ochrony praw konsumentów.
W wyroku w sprawie C-176/17 Profi Credit Polska Trybunał stwierdził, że przepisy unijne stoją na przeszkodzie takim regulacjom krajowym, które przewidują, że:
nakaz zapłaty jest wydawany na podstawie mającego moc pod względem formalnym weksla własnego, który zabezpiecza roszczenia sprzedawcy lub dostawcy względem konsumenta z tytułu umowy pożyczki, bez zbadania nieuczciwego charakteru postanowień tej umowy pożyczki, a ponadto nadmiernie utrudnia konsumentowi wniesienie zarzutów od nakazu zapłaty w ten sposób, że przepisy te zezwalają sądowi na zbadanie nieuczciwego charakteru tylko w razie odpowiedniego zarzutu konsumenta, wymagają od konsumenta przedstawienia, w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty, okoliczności faktycznych i dowodów, które umożliwiają sądowi to zbadanie, i które to przepisy pogarszają sytuację konsumenta przy ponoszeniu kosztów sądowych.
W konsekwencji tego wyroku polski ustawodawca uznał, że należy złagodzić wymogi formalno-fiskalne dla wnoszonych przez konsumentów zarzutów od nakazów zapłaty wydanych w postępowaniu nakazowym na podstawie weksla. Jednym z tych wymogów jest termin na wniesienie tych zarzutów.
Zgodnie z dotychczas obowiązującym art. 4802 KPC:
§ 1. W nakazie zapłaty sąd nakazuje pozwanemu, by w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo wniósł środek zaskarżenia.
§ 2. Jeżeli pozwany mieszka lub ma siedzibę za granicą, a nie ma przedstawiciela w kraju, termin, o którym mowa w § 1, wynosi miesiąc, przy czym gdyby doręczenie nakazu zapłaty miało mieć miejsce poza terytorium Unii Europejskiej, oznacza się termin nie krótszy niż trzy miesiące.
W ustawie nowelizującej z 11.08.2021 r. ustawodawca dokonał zmiany treści art. 4802 KPC w ten sposób, że zróżnicował terminy na wniesienie środka zaskarżenia od nakazu w zależności nie tylko od miejsca doręczenia nakazu, ale także trybu jego wydania. W myśl obecnie obowiązującego art. 4802 § 2 KPC termin na wniesienie środka zaskarżenia wynosi:
1) dwa tygodnie od dnia doręczenia nakazu w przypadku nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, gdy doręczenie nakazu pozwanemu ma mieć miejsce w kraju;
2) miesiąc od dnia doręczenia nakazu w przypadku nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, gdy doręczenie nakazu pozwanemu ma mieć miejsce poza granicami kraju na terytorium Unii Europejskiej;
3) miesiąc od dnia doręczenia nakazu w przypadku nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, gdy doręczenie nakazu pozwanemu ma mieć miejsce na terytorium Unii Europejskiej;
4) trzy miesiące od dnia doręczenia nakazu, w przypadku gdy doręczenie nakazu ma mieć miejsce poza terytorium Unii Europejskiej.
Warto zwrócić uwagę, że art. 4802 § 2 pkt 3 KPC nie różnicuje sytuacji pozwanych mających miejsce doręczenia na terenie Polski i innych krajów Unii. Oznacza to, że pozwani ci w każdym przypadku mają jeden miesiąc na wniesienie zarzutów od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym.
Jak widać ustawodawca nie zdecydował się też na wprowadzenie odrębnych terminów na wniesienie zarzutów od nakazu zapłaty dla konsumentów, co należy uznać za działanie racjonalne. Na etapie wydawania nakazu zapłaty sądy mogą mieć bowiem trudność w określeniu, czy dłużnik występuje w sprawie jako konsument. Dlatego słusznym rozwiązaniem jest wprowadzenie jednego terminu dla wszystkich pozwanych.
Znowelizowane przepisy obowiązują od 24 września 2021 r.
***
Autorem wpisu jest radca prawny Konrad Oleszczuk, Senior Associate w Kancelarii RKKW.
