W przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika wierzyciele, aby móc uczestniczyć w postępowaniu, są zobowiązani do zgłoszenia swojej wierzytelności. Ważnym jest zatem, aby zrobić to skutecznie i uniknąć ewentualnych negatywnych skutków niezgłoszenia bądź spóźnionego zgłoszenia wierzytelności. W niniejszym artykule przedstawiamy instrukcję zgłaszania wierzytelności w formie pytań i odpowiedzi, mając na względzie również dość istotne zmiany, które zostały wprowadzone w tej materii w 2020 r.
Czy każdy wierzyciel musi zgłosić swoją wierzytelność?
Co do zasady, każdy wierzyciel, który chce uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym, powinien zgłosić swoją wierzytelność.
Powyższe nie dotyczy m.in. należności ze stosunku pracy, jak również wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo na majątku dłużnika – hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym – takie wierzytelności są umieszczane na liście wierzytelności z urzędu. Niemniej warto nawet w powyższych sytuacjach rozważyć dokonanie zgłoszenia wierzytelności z daleko idącej ostrożności.
Czy zgłoszenie wierzytelności przerywa bieg przedawnienia?
Z treści art. 239a Prawa upadłościowego wynika, że zgłoszenie wierzytelności przerywa bieg terminu przedawnienia. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu albo umorzeniu postępowania upadłościowego.
Gdzie zgłaszamy swoją wierzytelność?
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Prawa upadłościowego, zgłoszenie wierzytelności wnosi się do syndyka wyznaczonego w danym postępowaniu. Informacje o tym kto został wyznaczony jako syndyk, a także adres na jaki winno się zgłaszać wierzytelność muszą zostać określone w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości obwieszczanym w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (od lipca 2021 r. w Krajowym Rejestrze Zadłużonych). Dotyczy to jednak postępowań, w których wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony po 24.03.2020 r.
Warto mieć na uwadze, że w postępowaniach w których wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony przed 24.03.2020 r. stosuje się przepisy dotychczasowe i zgłoszenie wierzytelności wnosi się do sędziego-komisarza!
Czy istnieje ustandaryzowany formularz zgłoszenia wierzytelności, czy wierzyciel sam musi sporządzić takie zgłoszenie?
Wierzyciel zgłasza wierzytelność na piśmie w dwóch egzemplarzach. Jednocześnie Minister Sprawiedliwości jest zobowiązany do określenia wzoru formularza zgłoszenia wierzytelności, składanego w postępowaniu upadłościowym. Praktyka pokazuje, że pomimo, iż zgłoszenie wierzytelności na ww. formularzu nie jest wprost wymagane przepisami ustawy, w wielu przypadkach sądy wzywają do uzupełnienia braków formalnych i zobowiązują do zgłoszenia wierzytelności na formularzu.
Aktualny wzór formularza zgłoszenia wierzytelności można znaleźć pod tym linkiem.
Co powinno zawierać zgłoszenie wierzytelności?
Mając na uwadze przepisy Prawa upadłościowego, w zgłoszeniu wierzytelności powinny znaleźć się następujące informacje:
1) imię i nazwisko albo nazwę wierzyciela i odpowiednio jego miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
2) określenie wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi oraz wartość wierzytelności niepieniężnej;
3) dowody stwierdzające istnienie wierzytelności, a jeżeli wierzytelność została uznana w spisie wierzytelności sporządzonym w postępowaniu restrukturyzacyjnym, wystarczające jest powołanie się na tę okoliczność – w tym kontekście warto zaznaczyć, że wierzyciel nie jest zobowiązany do przedstawiania dowodów, np. kopii umowy, faktury VAT, a jedynie ich wymienienia, jednakże warto dla usprawnienia całego postępowania dołączyć kopie takich dokumentów;
4) kategorię, do której wierzytelność ma być zaliczona, przy czym kategorie wierzytelności zostały szczegółowo określone w art. 342 Prawa upadłościowego;
5) zabezpieczenia związane z wierzytelnością, takie jak hipoteka, zastaw, zastaw rejestrowy lub inne ograniczone prawa rzeczowe;
6) w razie zgłoszenia wierzytelności, w stosunku do której upadły nie jest dłużnikiem osobistym, przedmiot zabezpieczenia, z którego wierzytelność podlega zaspokojeniu;
7) stan sprawy, jeżeli co do wierzytelności toczy się postępowanie sądowe, administracyjne, sądowoadministracyjne lub przed sądem polubownym;
8) jeżeli wierzyciel jest wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki będącej upadłym – ilość posiadanych udziałów albo akcji oraz ich rodzaj;
9) numer rachunku bankowego wierzyciela, jeżeli wierzyciel posiada taki rachunek.
Warto wskazać, że wszystkie powyższe informacje są zawarte w formularzu przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości, zatem warto rozważyć zgłoszenie wierzytelności na formularzu, co może znacznie zmniejszyć ryzyko pominięcia istotnych kwestii wymaganych przepisami prawa.
W jakim terminie zgłaszamy wierzytelność? Co się stanie, gdy spóźnimy się ze zgłoszeniem wierzytelności?
W Monitorze Sądowym i Gospodarczym (od lipca 2021 r. w Krajowym Rejestrze Zadłużonych) obwieszcza się o wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości dłużnika. W obwieszczeniu tym m.in. wzywa się wierzycieli do zgłaszania wierzytelności do syndyka w terminie 30 dni od dnia obwieszczenia, przy czym w obwieszczeniu znajdują się dane teleadresowe wyznaczonego w postępowaniu syndyka. Dla zachowania terminu decydująca będzie data nadania przesyłki u operatora pocztowego – Poczty Polskiej, a nie jej doręczenia.
Warto pilnować ww. terminu zgłoszenia wierzytelności, gdyż spóźnienie się ze zgłoszeniem wierzytelności może powodować, oprócz ewentualnego braku możliwości zaspokojenia z funduszy masy upadłości, negatywne skutki finansowe dla wierzyciela. Zgodnie bowiem z treścią art. 235 Prawa upadłościowego, w przypadku spóźnienia się ze zgłoszeniem wierzytelności, nawet przy braku winy wierzyciela, ponosi on zryczałtowane koszty postępowania upadłościowego. Koszty te stanowią równowartość 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W chwili obecnej kwota ta wynosi 805,60 zł.
Czy zgłoszenia wierzytelności trzeba koniecznie dokonać osobiście?
Zgłoszenie wierzytelności może zostać podpisane osobiście przez wierzyciela, bądź osoby uprawnione do reprezentacji wierzyciela w przypadku osób prawnych. Można również powierzyć sporządzenie zgłoszenia wierzytelności i jego podpisanie w imieniu wierzyciela przez profesjonalnego pełnomocnika. Pełnomocnik może również reprezentować wierzyciela w dalszych etapach postępowania upadłościowego. W tym celu należy pamiętać o dołączeniu do zgłoszenia wierzytelności pełnomocnictwa dla takiej osoby oraz ewentualnych innych dokumentów potwierdzających umocowanie do działania w imieniu wierzyciela.
Zgłoszenie wierzytelności należy traktować jako swoistego rodzaju pozew przeciwko dłużnikowi, zatem warto zrobić to skutecznie i w przypadku wątpliwości zasięgnąć porady prawnej. Jeżeli mają Państwo dodatkowe pytania dotyczące zgłaszania wierzytelności, zapraszamy do kontaktu.
Autorem wpisu jest aplikant radcowski Łukasz Lipski, Junior Associate w Kancelarii RKKW.
