W poprzedniej publikacji przedstawiono wybrane propozycje źródeł, z których można wytwarzać energię OZE oraz formy wykorzystania tej energii. W niniejszym artykule przybliżone zostaną zagadnienia związane z ich finansowaniem.
Propozycje finansowania
W obliczu rosnących cen uprawnień do emisji CO2 oraz wyznaczonego kierunku polityki energetyczno-klimatycznej, już teraz istotne jest rozpoczęcie transformacji energetycznej. Od 2018 roku obserwuje się szczególną intensyfikację inwestycji w ten sektor branży OZE, jednak w dalszym ciągu trudno mówić o dobrym przygotowaniu polskich przedsiębiorstw do tak gwałtownych zmian jakich wymaga Unia Europejska. Ceny praw do emisji CO2 stają się coraz większe (57,65 euro za tonę – 76% wzrostu od początku roku 2021), a wymóg uprawnień będzie obejmował coraz większy zakres działalności gospodarczych[1]. W wyniku postawienia przez UE definitywnego kierunku w celu całkowitej dekarbonizacji nie można obecnie mieć nadziei, że ceny tych praw będą niższe.
W związku z tym, w ramach form wsparcia dla wytwórców energii elektrycznej z OZE, obok systemu aukcyjnego, należy wyróżnić m.in. system taryf gwarantowanych (feed-in-tariff) („FIT”) oraz system dopłat do ceny rynkowej (feed-in-premium) („FIP”)[2]. Obie formy długoterminowo (umowy 15 letnie, nie dłużej niż do 2047 r.) wspierają przedsiębiorców w ramach wejścia na rynek i ułatwiają rozpoczęcie wytwarzania energii z instalacji opartej o odnawialne źródła energii, w których wykorzystywany jest wyłącznie:
- biogaz rolniczy albo
- biogaz pozyskany ze składowisk odpadów, albo
- biogaz pozyskany z oczyszczalni ścieków, albo
- biogaz inny niż określony pkt. 1-3,
- hydroenergię.
System taryf gwarantowanych
System FIT gwarantuje sprzedaż całej energii lub części energii niewykorzystanej przez wytwórcę energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacji OZE, a która została wprowadzona do sieci. Sprzedaż odbywa się w ramach uzyskanego uprawnienia do zawarcia umowy ze sprzedawcą zobowiązanym albo z wybranym podmiotem, po cenie stałej, stanowiącej 95 % ceny referencyjnej[3].
Zasadniczo, system FIT jest przeznaczony dla małych wytwórców energii elektrycznej z OZE. Instalacje OZE muszą posiadać łączną moc zainstalowaną elektryczną mniejszą niż 500 kW i być wyposażone w wyodrębniony zespół urządzeń służących do wyprowadzenia mocy[4].
Sprzedawca zobowiązany
Sprzedawca zobowiązany jest to podmiot, który ma obowiązek zakupu oraz rozliczenia energii elektrycznej wytworzonej, wprowadzonej do sieci i sprzedanej w instalacji OZE o mocy zainstalowanej mniejszej niż 500 kW. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki corocznie publikuje listę sprzedawców zobowiązanych.
System dopłat do ceny rynkowej
Z kolei system FIP, przewidziany jest dla wytwórców energii elektrycznej w instalacji o łącznej mocy zainstalowanej nie mniejszej niż 500 KW i nie większej niż 2,5 MW, w której energia elektryczna jest sprzedawana w całości lub sprzedawana jest tylko jej niewykorzystana część do wybranego podmiotu innego niż sprzedawca zobowiązany. Pod pewnymi warunkami kupującym energię elektryczną może być również sprzedawca zobowiązany.
Energia elektryczna z OZE może być wytwarzana w takim samym katalogu instalacji OZE jak dla wytwórcy korzystającego z systemu FIT, przy czym łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie mniejsza niż 500 kW oraz:
- nie większa niż 1 MW w instalacji wykorzystującej wytwarzanie energii elektrycznej wyłącznie z biomasy, albo
- nie większa niż 2,5 MW dla pozostałych źródeł energii.
W systemie FIP, wytwórca ma możliwość uzyskania pokrycia (dopłaty) w 90% do ujemnego salda wynikającego z różnicy ceny referencyjnej i średniej wartości rynkowej energii elektrycznej.
W odróżnieniu od systemu FIT, wytwórca jest podmiotem uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem o pokrycie kosztów ujemnego salda, zaś podmiotem właściwym do jego rozliczenia jest Zarządca Rozliczeń S.A.[5]
Ceny referencyjne
Dla obydwu systemów – FIT i FIP, ceny referencyjne określane są na rok kalendarzowy w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw energii i obowiązujące na dzień złożenia deklaracji FIT lub FIP[6].
Dodatkowe rozwiązania dla systemów FIT i FIP
Szczególnym ułatwieniem dla wytwórców energii elektrycznej korzystających z systemu FIT i FIP jest brak odgórnego wymogu wyprodukowania określonej ilości energii. Brak ww. wymogu wpływa na swobodę w dostosowaniu się przez wytwórcę do obecnie panującej sytuacji rynkowej. Wytwórca energii elektrycznej z odnawialnych źródeł może więc sam zadecydować czy skorzysta z jednego z wybranych systemów wsparcia czy też sprzeda energię po cenach konkurencyjnych[7]. Jednak w przypadku uzyskania zaświadczenia dotyczącego zamiaru sprzedaży niewykorzystanej energii elektrycznej w ramach systemu FIT lub FIP, od wytwórców wytwarzających po raz pierwszy energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii, wymaga się wytworzenia jakiejkolwiek ilości energii, choćby minimalnej, w terminie 36 miesięcy od dnia wydania zaświadczenia[8].
Ostatnie nowelizacje ustawy OZE wprowadziły faktyczne ułatwienia dla przedsiębiorców chcących rozwijać branże OZE, również w sektorze biogazu. Szczególnie od 2019 roku zaobserwować można podwyższanie górnej granicy energii wytwarzanej w instalacji, w ramach których można korzystać z omawianego wsparcia[9]. Na istotne zmiany warto również zwrócić uwagę w ostatniej Noweli ustawy OZE (krótkie podsumowanie pod linkiem), która wprowadziła kilka kolejnych udogodnień dla wytwórców.
***
Autorem wpisu jest Mateusz Rubaj, Junior Associate w Kancelarii RKKW.
[1]https://businessinsider.com.pl/finanse/nowy-rekord-cen-praw-do-emisji-co2-oto-przyczyny-i-konsekwencje/tdhjw3x
[2] Raport Biogaz w Polsce, wyd. 2020, str. 52-54.
[3] Tamże.
[4] https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=1129
[5]https://www.ure.gov.pl/download/9/11126/InformacjawsprawiezmianyterminowaukcjeFITFIP.pdf
[6] Informacja Prezesa URE nr 60/2018 w sprawie warunków korzystania z nowych form wsparcia wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii tj. tzw. systemów FIT/FIP.
[7] Raport Biogaz w Polsce, wyd. 2020, str. 53.
[9] Raport Biogaz w Polsce, wyd. 2020, str. 53-55.
