Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19.1.2018 r. (I CSK 226/17) przypomniał, że wykładni umów należy dokonywać nie tylko w oparciu o art. 65 § 2 KC dotyczący bezpośrednio interpretacji umów, ale z jednoczesnym uwzględnieniem § 1 wskazanego przepisu, który ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych. Innymi słowy, wykładnia każdej umowy powinna zostać przeprowadzona wielopłaszczyznowo, tj. na podstawie obu paragrafów art. 65 KC. A mianowicie, po (i) ustaleniu literalnego brzmienia umowy, konieczne jest (ii) ustalenie treści oświadczeń woli stron zgodnie z dyrektywami z art. 65 § 1 KC, a także (iii) ustalenie sensu złożonych przez strony oświadczeń woli poprzez odwołanie się do zgodnego zamiaru stron i celu umowy (art. 65 § 2 KC). SN podkreślił przy tym (odwołując się do wcześniejszego orzecznictwa), iż w zakresie celu umowy wystarcza, aby był to cel zamierzony przez jedną stronę, o ile jest wiadomy drugiej.
Analizowany w ramach ww. orzeczenia spór dotyczył umowy o dofinansowanie projektu stworzenia serwisu internetowego. Powód wypłacił pozwanemu zaliczkę, a pozwany rozpoczął wykonywanie projektu. Za jakiś czas zwrócił się do powoda o rozliczenie pierwszego etapu umowy i wtedy powód wykrył nieprawidłowości w działaniu pozwanego, który m.in. chciał rozliczyć faktury za usługi, które w rzeczywistości nie zostały wykonane. Skutkowało to złożeniem przez powoda oświadczenia o rozwiązaniu umowy w trybie natychmiastowym. Zarówno sąd I, jak i II instancji uznały rozwiązanie umowy za nieuzasadnione. W skardze kasacyjnej powód podnosił naruszenie przez sądy art. 65 § 2 KC, poprzez przyjęcie, że celem umowy o dofinansowanie było wyłącznie wydatkowanie środków bez realizacji usług, na które były przeznaczone, podczas gdy było ono uwarunkowane realizacją zakresu rzeczowo-finansowego na danym etapie.
SN uchylając wyrok sądu II instancji i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania przyjął, że celem umowy było dofinansowanie wydatków poniesionych przez pozwanego za wykonane elementy projektu. Wynika z tego, że skoro pozwany wiedział o takim celu umowy, wykonując zobowiązanie sprzecznie z tym celem powinien liczyć się z niekorzystnymi konsekwencjami, które może ponieść, np. rozwiązaniem umowy przez drugą stronę.
Zainteresowanych tematyką wykładni umów zachęcam do lektury glosy do wyroku SN z dnia 12.10.2017 r., IV CSK 660/16.
