Kluczowym elementem decydującym o charakterze pisma jest jego treść, a nie nazwa – takie stanowisko przyjął NSA w jednym ze swoich ostatnich postanowień[1]. W konsekwencji niewłaściwe oznaczenie, zawarte w tytule pisma, nie może rodzić negatywnych skutków dla strony wnoszącej, a tym samym nie może być podstawą do odrzucenia takiego pisma przez Sąd.
Stan faktyczny
Dnia 4 sierpnia 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wydał postanowienie o odrzuceniu skargi wniesionej na akt Prezydenta Miasta Krakowa, dotyczący opłaty za udostępnienie informacji publicznej, na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 PPSA[2]. Postanowienie to zostało doręczone profesjonalnemu pełnomocnikowi skarżącego , który następnie złożył na nie zażalenie, zaskarżając je w całości.
Zażalenie zostało jednak odrzucone przez WSA postanowieniem z dnia 8 grudnia 2020 r., w którym jako podstawę jego odrzucenia wskazano, że w zaistniałym stanie faktycznym (odrzucenie skargi na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 PPSA), ten środek zaskarżenia nie przysługuje, a właściwym było wniesienie skargi kasacyjnej.
Sąd I instancji ponadto przytoczył stanowiska NSA zgodnie z którymi „gdy wniesiono zażalenie zamiast skargi kasacyjnej, zażalenie podlega odrzuceniu jako niedopuszczalne”[3] oraz „o ile nie zachodzą jakieś szczególne okoliczności, niedopuszczalne jest „przekwalifikowanie” niedopuszczalnego zażalenia na skargę kasacyjną także w przypadku wniesienia tegoż zażalenia przez profesjonalnego pełnomocnika – zwłaszcza gdy z jego treści wynika, że wolą autora było wniesienie tego właśnie środka prawnego”[4].
Jednak pełnomocnik strony składającej odwołanie podniósł zarzut, że błędne oznaczenia pisma nie stanowi podstawy do odrzucenia zaskarżenia, tak długo jak spełnia ono wymogi stawiane dla odpowiedniego środka zaskarżenia, jakim była skarga kasacyjna.
Stanowisko NSA
W konsekwencji odrzucenia zażalenia przez WSA, sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który to po rozpoznaniu zażalenia strony od postanowienia WSA z dnia 8 grudnia 2020 r., wydał orzeczenie, w którym stwierdził, iż o charakterze pisma decyduje jego treść, nie tytuł, a o tym jaki środek zaskarżenia jest odpowiednim w danej sprawie decyduje ustawa, a sama nazwa pisma nie ma znaczenia, nawet w przypadku sporządzenia go przez profesjonalnego pełnomocnika. NSA odnosząc się do art. 46 § 1 PPSA, który stanowi, że każde pismo powinno zawierać m.in.: oznaczenie rodzaju pisma i osnowę wniosku lub oświadczenia, zauważył, że oznaczeniem rodzaju pisma jest wskazanie określenia nadanego przez ustawę, które jest zgodne z treścią jak np. ”zażalenie”, zaś osnową wniosku/oświadczenia jest sama treść, z której to właśnie powinno wnioskować się zamiar z jakim pismo zostało złożone. Co więcej w rozstrzygnięciu stwierdzono, że przewagę nad oznaczeniem rodzaju pisma ma jego treść, ponieważ z niej właśnie możemy wywnioskować jaki był zamysł wnoszącego pismo oraz do wywołania jakiego skutku on dążył.
W nawiązaniu do niniejszej sprawy, wniesione zażalenie spełniało kryteria skargi kasacyjnej, pomimo mylnego oznaczenia i braku bezpośredniego powołania się na art. 174 PPSA, stanowiącego podstawę kasacyjną oraz wniesienia przez profesjonalnego pełnomocnika. Uzasadnieniem możliwości zakwalifikowania złożonego pisma jako skargi kasacyjnej był zamiar zaskarżenia postanowienia w całości oraz wnioskowanie o jego uchylenie. Co więcej NSA zaznaczył, że ewentualne braki, tak jak w tym przypadku: brak wniosku o rozpoznanie sprawy na rozprawie czy też oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy, mogą być uzupełnione po odpowiednim wezwaniu Sądu.
Podsumowując, NSA w wydanym dnia 30 lipca 2021 r. postanowieniu stwierdził że „Sąd nie może odrzucić pisma nazwanego zażaleniem, w sytuacji gdy właściwym środkiem zaskarżenia jest skarga kasacyjna, jeśli pismo to spełnia warunki niezbędne do uznania go za skargę kasacyjną”[5] i jednocześnie uznał odrzucenie zażalenia za niezasadne i uchylił zaskarżone postanowienie.
Podsumowanie
Na kanwie wydanego przez NSA postanowienia stwierdzić można, że nie ma podstaw, aby odrzucić pismo oznaczone jako niewłaściwy środek zaskarżenia, tylko ze względu na jego nazwę. Kluczowa jest treść pisma i zamiar wnoszącego, tak więc tak długo jak pismo spełnia warunki konieczne do uznania go za odpowiedni środek zaskarżenia, Sąd powinien je w ten sposób potraktować. W przypadku zaś wystąpienia ewentualnych braków,należy jedynie wezwać stronę do ich uzupełnienia.
[1] Postanowienie NSA z dnia 30.07.2021r, sygn. akt III OZ 531/21
[2] Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz.U. z 2019 r., poz. 2325), „PPSA”.
[3] Postanowienie NSA z dnia 20.11.2019 r., sygn. akt I OZ 1031/19.
[4] Postanowienie NSA z dnia 23.09.2019 r., sygn. akt II FZ 547/19.
[5] Postanowienie NSA z dnia 30.07.2021r, sygn. akt III OZ 531/21.
