W pierwszej części artykułu dotyczącego nowelizacji Prawa upadłościowego omówione zostały zmiany dotyczące upadłości konsumenckiej oraz możliwości korzystania przez jednoosobowych przedsiębiorców z procedury upadłości konsumenckiej. W kolejnej części opisane zostaną zmiany dotyczące zgłaszania wierzytelności, nowych uprawnień syndyków oraz nowych rozwiązań w procedurze przygotowanej likwidacji, czyli tzw. pre-packu.
Zgłaszanie wierzytelności bezpośrednio do syndyka
Dotychczas zgłoszenia wierzytelności dokonywało się na ręce sędziego-komisarza, a następnie zgłoszenie było przekazywane syndykowi w celu sporządzenia spisu wierzytelności. Powyższe powodowało, że syndycy otrzymywali często dokumenty ze znacznym opóźnieniem, czego konsekwencją było oczekiwanie nawet kilka miesięcy na sporządzenie spisu wierzytelności. Od 24.3.2020 r. zgłoszenia wierzytelności będą kierowane bezpośrednio do syndyka wyznaczonego w danym postępowaniu.
Równie częstym problemem było dokonywanie zgłoszenia wierzytelności po wyznaczonym terminie, co pomimo ustawowego obowiązku poniesienia kosztów takiego zgłoszenia przez wierzyciela, było trudne do oszacowania. Aby zdyscyplinować wierzycieli, postanowiono, że za dokonanie zgłoszenia wierzytelności po terminie, wierzyciel będzie zobowiązany do uiszczenia zryczałtowanej opłaty będącej kosztem postępowania upadłościowego, która wynosić będzie równowartość 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, co w chwili obecnej stanowi kwotę 772 zł. Warto podkreślić, że wierzyciel będzie zobowiązany do uiszczenia ww. opłaty nawet w sytuacji, w której opóźnienie w zgłoszeniu wierzytelności nastąpiło bez jego winy.
Nowe uprawnienia syndyka skrócą postępowania?
W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że dotychczasowy model prowadzenia postępowań w sądach upadłościowych jest nieefektywny, co powoduje duże obciążenie sądów, dlatego zdecydowano, że nacisk zostanie teraz przeniesiony na syndyków, aby odciążyć sądy i doprowadzić do przyspieszenia postępowań.
Oprócz opisanego powyżej przekazywania zgłoszeń wierzytelności bezpośrednio syndykowi, zyska on również uprawnienie do zlecania poszukiwania majątku dłużnika komornikowi sądowemu. Ma to pozwolić na zdecydowanie szybsze ustalenie składników majątku dłużnika i wpłynąć na lepszą sytuację wierzycieli.
To na syndyku będzie ciążył obowiązek sporządzenia i przedłożenia sędziemu-komisarzowi planu spłaty wierzycieli w przypadku procedury upadłości konsumenckiej. Dodatkowo wraz z przedłożeniem planu spłaty, syndyk będzie musiał uzasadnić swoje stanowisko co do przyczynienia się dłużnika do swojej niewypłacalności, co może z kolei mieć wpływ na ostateczny wybór sposobu oddłużenia.
Zwiększenie uprawnień i roli syndyka w postępowaniach upadłościowych spowodowało również, że zdecydowano o wprowadzeniu instytucji skargi na czynności syndyka, analogicznej do skargi np. na czynności komornika. Skarga powinna mieć formę pisma procesowego, wskazywać zaskarżaną czynność lub tę, której zaniechano, oraz wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności wraz z uzasadnieniem. Skargę składa się syndykowi, który następnie przekazuje ją do sądu upadłościowego w terminie 7 dni od dnia:
- dokonania czynności, o ile upadły, wierzyciel lub osoba, której prawo zostało naruszone albo zagrożone była przy niej obecna lub była zawiadomiona o terminie czynności;
- zawiadomienia o dokonaniu czynności lub w braku zawiadomienia – od dnia powzięcia wiadomości przez skarżącego o dokonanej czynności;
- w którym czynność miała być wykonana, w przypadku skargi na zaniechanie dokonania czynności.
Przygotowana likwidacja bardziej atrakcyjna?
Przygotowana likwidacja (z ang. pre-pack) to procedura, która przewiduje złożenie wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa lub konkretnych składników majątku przedsiębiorstwa w postępowaniu o ogłoszenie upadłości dłużnika. Skorzystanie z tej procedury pozwala na szybkie przeprowadzenie sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego składników upadłego konkretnemu nabywcy na zasadach i według ceny zaakceptowanych przez sąd. To z kolei pozwala zaoszczędzić czas i środki, a nadto znaleźć nowego inwestora dla upadającego przedsiębiorstwa, co ma duże znaczenie dla wierzycieli, którzy mogą zostać zaspokojeni w wyższym stopniu oraz w krótszym czasie.
Nowelizacja przepisów dot. pre-packu ma doprowadzić do usunięcia wątpliwości interpretacyjnych przy stosowaniu tej procedury, a także wprowadzić mechanizmy zapewniające większą transparentność działań i realną weryfikację wypłacalności nabywcy.
Pierwszą istotną kwestią jest rozwianie wątpliwości dotyczących podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży. Potwierdzono, że uprawnionym jest każdy uczestnik postępowania o ogłoszenie upadłości, a więc co do zasady dłużnik oraz wierzyciele. Nie do końca została jednak rozstrzygnięta wątpliwość w zakresie maksymalnego terminu złożenia wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży. W poprzednim stanie prawnym wniosek składało się „wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości”, a obecnie wniosek składa się „w postępowaniu o ogłoszenie upadłości”. O ile nie ma już wątpliwości, że wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży nie musi być złożony jednocześnie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, o tyle nadal ciężko jest określić końcowy termin złożenia tego wniosku.
Kolejnym novum jest obowiązek złożenia wadium wraz z wnioskiem o zatwierdzenie warunków sprzedaży, którego wysokość będzie wynosiła 10% oferowanej ceny ustalonej przez biegłego rewidenta. W przypadku zatwierdzenia pre-packu przez sąd, wniesione wadium będzie zaliczane na poczet ceny nabycia. Natomiast w sytuacji, w której nabywca nie wykona pre-packu, wniesione wadium zachowa syndyk. Wprowadzenie wadium do przygotowanej likwidacji ma pozwolić na lepszą weryfikację wypłacalności nabywcy, a także ma spowodować, że wnioski o zatwierdzenie warunków sprzedaży będą składane przez inwestorów, którzy są realnie zainteresowani nabyciem przedsiębiorstwa lub jego części.
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, we wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży będzie można wskazać więcej niż jednego nabywcę. Rewolucyjną natomiast zmianą jest wyłanianie nabywcy w drodze aukcji, gdy zostanie złożony więcej niż jeden wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży, a więc będą one konkurencyjne wobec siebie. Rozwiązanie to może w rzeczywistości być całkowicie niepraktyczne, gdyż zwołanie i przeprowadzenie aukcji musi odbyć się z uwzględnieniem ustawowych terminów, a dodatkowo nie przewidziano sytuacji, w której wnioski będą dotyczyć zupełnie różnych części majątku dłużnika. Założenia pre-packu stawiają przede wszystkim na szybkie i skuteczne zbycie przedsiębiorstwa dłużnika, co wprowadzone w tym zakresie regulacje mogą wydłużyć.
Praktyka najbliższych miesięcy pokaże, czy wprowadzone zmiany usprawnią postępowania upadłościowe i dadzą realną możliwość oddłużenia większej liczbie dłużników. Zachęcamy do zapoznania się z treścią nowelizacji.
