Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych („Projekt”). Celem Projektu jest wdrożenie do polskiego systemu prawa rozwiązania Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych.
Ochrona podmiotów z sektora MŚP
W uzasadnieniu Projektu podkreśla się przede wszystkim celowość ochrony małych przedsiębiorstw. Autorzy projektu akcentują przy tym niekorzystne następstwa zatorów płatniczych, które rzutują zarówno na samych przedsiębiorców, jak i na rozwój całej gospodarki, wyliczając ponoszenie dodatkowych kosztów prowadzenia działalności, osłabienie inwestycji, potrzebę podnoszenia cen czy nawet ograniczanie zatrudnienia.
Uproszczenie drogi do wydania nakazu zapłaty
Projekt uprościć ma procedurę nakazową w zakresie sporów pomiędzy przedsiębiorcami o wartości przedmiotu sporu nie wyższym niż 75.000,00 zł. Jeżeli chodzi o tego typu spory, nowelizacja uzupełni przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o konieczność uprawdopodobnienia spełnienia świadczenia, znosząc jednocześnie wymóg przedstawienia dowodu w zakresie spełnienia świadczenia wzajemnego. Brak konieczności zachowania szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym (vide art. 243 KPC) co do wykazania tej okoliczności z pewnością ułatwić ma przedsiębiorcom dochodzenie swoich wierzytelności.
Co więcej, w tego typu sporach planowane jest skrócenie terminu do wydania przez sąd nakazu zapłaty do 14 dni.
40 euro z urzędu
Co istotne, w przypadku wydania nakazu zapłaty w postępowaniu pomiędzy przedsiębiorcami, sąd z urzędu i obligatoryjnie zasądzi na rzecz powoda zarówno odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych, jak również rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Obecne przepisy ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych ustalają tę rekompensatę na stałą kwotę 40 euro, ale także dopuszczają możliwość zwrotu kosztów przewyższających tę kwotę, jeżeli tylko powód odpowiednio je uzasadni.
Rozwiązanie w tym zakresie stanowiłoby więc w pewnych sytuacjach wyłom od wyrażonego w art. 321 KPC zakazu orzekania ponad żądanie strony.
Złe długi
Projekt wprowadzić ma do ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o podatku dochodowym od osób prawnych możliwość zmniejszenia podstawy opodatkowania o wierzytelność nieuregulowaną lub niezbytą w terminie 120 dni od dnia upływu terminu płatności.
Jednocześnie planuje się zwiększać podstawę opodatkowania dłużnika o nieuregulowane przez niego wierzytelność.
Krótsze terminy płatności i sprawozdania dot. praktyk płatniczych
Kluczową zmianę wprowadzić planuje się także w zakresie terminów zapłaty ustalanych pomiędzy dużym przedsiębiorcą jako dłużnikiem, a przedsiębiorcą z sektora MŚP jako wierzycielem. Po zmianach, terminy te będą wynosić mają maksimum 60 dni i nie będą mogły być wydłużone postanowieniem umownym, nawet jeśli taka sytuacja nie byłaby rażąco nieuczciwa wobec mniejszego podmiotu. Analogicznie, nie byłoby też możliwości zmiany 30-dniowego terminu na zapłatę na rzecz przedsiębiorców przez instytucje publiczne (z wyłączeniem podmiotów leczniczych).
Co więcej, na większych przedsiębiorców zostać ma nałożony obowiązek składania do Ministra właściwego do spraw finansów publicznych corocznych sprawozdań w zakresie wartości należności i zobowiązań z tytułu faktur opłaconych w terminie 30, 60 dni i po ich upływie. Sprawozdania te będą następnie podawane do publicznej wiadomości.
Wielkie zmiany jeszcze w fazie tworzenia
Projekt przewiduje także szereg innych zmian mających na celu ograniczenie zatorów płatniczych, jak możliwość poniesienia przez zamawiającego kary pieniężnej za zawarcie przez niego umowy z zakresu zamówień publicznych z naruszeniem przepisów ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych czy też zmiany w zakresie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
